سریع پاسخ دهید- خوردن کدام غذا یا نوشیدنی یا دمای اتاق لذت بخش است؟ جای تعجبی نیست اگر لحظه ای طول بکشد تا به این پرسش پاسخ دهید. زیرا اکثر چیزهایی که می خورید و می نوشید به صورت سرد یا داغ لذت بخش تر هستند. اگر به علت حساسیت دندان های خود از خوردن غذاهای سرد و نوشیدن و نوشیدنی های داغ اجتناب می کنید، با مشکلی فراتر از یک ناراحتی ساده هنگام خوردن غذا مواجه هستید و شاید زمان آن رسیده باشد که به انتهای این شرایط دردناک برسید. بنابراین، چه چیزی موجب حساسیت دندان های شما شده است؟ این ممکن است به دلیل تعدادی از مشکلات بنیادی دندانی بروز پیدا کرده باشد، اما تشخیص و درمان توسط دندانپزشک انجام می شود.

حساسیت دندان چیست؟

حساسیت دندان به ساییدگی و از بین رفتن لایه های محافظ دندان های شما مربوط می شود. بر اساس انجمن دندانپزشکان آمریکا (ADA)، تاج دندان، یا بخشی از دندان که در بالای خط لثه قرار می گیرد، با یک لایه محافظ مینای دندان پوشش داده شده است. ریشه های زیر خط لثه ها با ماده ای به نام سمنتوم محافظت می شوند. زیر مینای دندان و سمنتوم عاج دندان وجود دارد، که تراکم آن کمتر از پوشش های محافظ است. عاج دندان حاوی کانال های میکروسکوپی به نام توبول های عاج است. وقتی مینا یا عاج دندان دچار ساییدگی می شوند یا آسیب می بینند، باعث می شود عاج بدون پوشش باقی بماند، توبول ها اجازه می دهند مایعات به درون آنها جریان پیدا کنند و تحت تأثیر سرما و گرما قرار می گیرند، که باعث می شود اعصاب داخل دندان دچار حساسیت و درد شوند.

حساسیت دندان

چه عواملی موجب بروز حساسیت دندان می شوند؟

عوامل متعددی می توانند موجب بروز حساسیت دندان ها شوند. برخی از شایع ترین علل عبارتند از:

پوسیدگی دندان ها

طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی (who)، به دلیل میزان زیاد مصرف قندها و کربوهیدرات های قابل تخمیر در ایالات متحده آمریکا، سطوح پوسیدگی دندان در این کشور و سایر کشورهای قاره آمریکا بسیار بالا است. وقتی این مواد از روی دندان های شما پاک نشوند، باکتری ها از آنها تغذیه می کنند و پلاک ایجاد می کنند. حساسیت به غذاهای سرد و داغ اغلب علامت هشدار دهنده ای است که یک پوسیدگی در حال شکل گیری است و زمان آن رسیده است که برای جلوگیری از پیشرفت آن به دندانپزشک مراجعه کنید.

فرسایش مینای دندان ها

بر خلاف پوسیدگی دندان ها، فرسایش دندان ها به دلیل باکتری اتفاق نمی افتد، بلکه به دلیل خوردن و نوشیدن غذاها و مایعات فوق العاده اسیدی یا قندی، استفاده مسواک سفت و محکم مسواک زدن، در نتیجه رفلاکس اسید معده، پر خوری عصبی، استفراق مزمن در طول دوران بارداری، اعتیاد به الکل اتفاق می افتد. با بالا رفتن سن به طور طبیعی و اگر به طور منظم شنا می کنید نیز مینای دندان های شما ساییده می شوند. بر اساس انجمن دندانپزشکان آمریکا، خطرات صنعتی و شغلی نیز وجود دارند که می توانند مینای دندان ها را از بین ببرند.

ترک دندان

ترک خوردگی و لب پر شدن دندان نیز می توانند باعث از بین رفتن پوشش روی اعصاب داخل دندان شوند و باعث افزایش حساسیت دندان ها شوند.

پوسیده شدن، نشت دادن، یا شل شدن پر شدگی دندان

اگر پر شدگی دندان فرسوده شده باشد، ترک خورده یا شل شده باشد، ممکن است دیگر در محافظت از اعصاب زیر منطقه پوسیدگی دندان مؤثر نباشد.

بیماری لثه

بر اساس مرکز پیشگیری و کنترل بیماری ها (CDC)، تقریباً نیمی از افراد بزرگسال بالای 30 سال در ایالات متحده به بیماری لثه مبتلا هستند. این عفونت های باکتریایی می توانند موجب التهاب لثه ها و حساسیت دندان های شما شوند. اگر این شرایط درمان نشده باقی بماند می تواند بافت ها و استخوانی که از دندان ها محافظت می کند را تحت تأثیر قرار دهد، و موجب لق شدن دندان ها و حتی از دست رفتن آنها شود.

حساسیت دندان

تحلیل لثه

وقتی لثه ها را تحلیل می روند، لایه سمنتومی که روی ریشه دندان ها را پوشش می دهد می تواند ساییده شده و از بین برود، و لایه حساس عاج زیر آن بدون پوشش باقی می ماند. برخی علل تحلیل لثه عبارتند از بیماری لثه، محکم مسواک زدن، مصرف تنباکو، کجی دندان ها، دندان قروچه شبانه، و درمان های ارتودنسی.

عفونت

در برخی موارد، حساسیت می تواند نتیجه عفونت عمیق درون دندان باشد. اگر این علت حساسیت شما باشد، دندانپزشک ممکن است درمان ریشه را پیشنهاد دهد.

درمان های دندانپزشکی

حساسیت دندانی پس از درمان های دندانپزشکی شایع است اما موقتی است، مخصوصاً برای روکش های دندانی، پر کردن دندان، و بلیچینگ یا سفید کردن دندان ها.

ارتباط حساسیت دندان ها و بالا رفتن سن

حساسیت دندان ها ممکن است در هر سنی بروز پیدا کند. با این حال، تحقیقات نشان داده اند که بیشتر احتمال دارد که افراد 20 تا 50 ساله حساسیت دندان را گزارش کنند و این گزارشات در سنین 30 تا 40 سالگی به اوج خود خواهند رسید. گرچه علت دقیق این نتایج هنوز ناشناخته هستند، اما ممکن است به این حقیقت مربوط باشند که ساختار فیزیکی دندان ها با بالا رفتن سن تغییر می کند. با این حال، بیشتر احتمال دارد که افراد مسن تر تحلیل لثه داشته باشند، یکی از دلایل حساسیت دندان ها. گاهی اوقات، مسئله اصلی ساییدگی و خوردگی مینای دندان ها است، که به مرور زمان اتفاق می افتد.

حساسیت دندان ها چگونه درمان می شود؟

در برخی موارد، علل بروز حساسیت دندان می توانند با رعایت بهداشت خوب دهانی معکوس شوند. حداقل دو مرتبه در طول روز مسواک بزنید. حداقل روزی یک مرتبه بین دندان های خود را با نخ دندان یا مسواک های بین دندانی یا واتر فلاسر تمیز کنید؛ از دهانشویه های آنتی میکروبیال و ابزارهای تمیز کننده زبان استفاده کنید.

اگر حتی با رعایت بهداشت دهانی حساسیت دندان های شما ادامه داشت برای مراجعه به دندانپزشک تعلل نکنید. سعی کنید برای چکاپ های دندانی به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید تا از پیشرفت هر گونه مشکلی پیشگیری کنید.

بسته به علت و وخامت شرایطی که علت حساسیت دندان های شما است، دندانپزشک برای حساسیت دندان های شما خمیر دندان یا دهانشویه تجویز می کند. این محصولات حاوی موادی هستند که می توانند به بی حس شدن پایانه های عصبی و افزایش استحکام مینای دندان ها کمک کنند.

چه زمانی باید به دندانپزشک مراجعه کرد؟

انجمن اندودنتیست های آمریکا (AAE) توصیه می کند در صورتی که پس از تماس دندان های شما با دماهای شدید، حساسیت دندان های شما بیشتر از 30 ثانیه ادامه پیدا کرد یا اگر درد دندان شما ادامه پیدا کرد یا شدیدتر شد به دندانپزشک مراجعه کنید. اینها همگی علامت احتمال وجود پوسیدگی دندان، از بین رفتن پوشش اعصاب داخل دندان، عفونت، یا بیماری لثه ای هستند که آنقدر شدید شده است که شما نیاز به درمان تخصصی دارید.

حساسیت دندان

درمان های داخل مطب دندانپزشک

از آنجا که یک مشکل پیچیده تر دندانی اغلب باعث حساسیت شدید دندان ها می شود، مهم است به دندانپزشک مراجعه کنید و مسئله را مستقیماً درمان کنید. بسته به وخامت مشکل، راهکار ممکن است شامل یک روکش، اینله، یا باندینگ باشد. این راهکارها بیشتر زمانی استفاده می شوند که ترک خوردگی، آسیب دیدگی، یا پوسیدگی دندان وجود داشته باشد.

اگر بیماری لثه ای داشته باشید که پیشرفت کرده است و به مراحل مزمن یا پیچیده تر رسیده باشد، لازم خواهد بود این مشکل را نیز درمان کنید. دندانپزشک شما می تواند به برنامه ریزی برای بهترین طرح درمان کمک کند.

اگر مقداری از بافت لثه را از روی ریشه دندان های خود از دست داده باشید، ممکن است دندانپزشک جراحی پیوند لثه را برای پوشاندن روی ریشه دندان ها پیشنهاد دهد تا دوباره تحت محافظت قرار بگیرند.

استفاده از محصولات حاوی فلوراید می توانند به کاهش خطر پوسیدگی های دندانی و به حداقل رساندن حساسیت دندان ها کمک کند. ژل فلوراید موجب افزایش استحکام مینای دندان ها می شود و تعداد سیگنال های دردی که به مغز شما ارسال می شود را کاهش می دهد. یکی از روش های کاهش حساسیت دندان ها اعمال ژل فلوراید مستقیماً روی دندان ها است. برخی دیگر از اشکال فلوراید تراپی موجود عبارتند از خمیر دندان و دهانشویه.

استفاده از مواد بی حس کننده مانند خمیر دندان های ضد حساسیت می توانند باعث شوند عاج نفوذ ناپذیرتر شود که باعث می شود مایعات قادر به نفوذ در توبول های زیر عاج نباشند.

اگر حساسیت مداوم و وخیم داشته باشید، دندانپزشک عکس رادیوگرافی با اشعه ایکس خواهد گرفت تا مشخص نماید آیا درمان ریشه می تواند راهکار درستی باشد، که بر اساس انجمن اندودانتیکس آمریکا، اعصاب داخل دندان به طور کامل تخلیه می شوند. برای تخلیه پالپ عفونی و ملتهب دندان از مرکز دندان، جایی که اعصاب و عروق خونی واقع شده اند، دندانپزشک ممکن است فرایند درمان ریشه را انجام دهد که در انتها حفره دندان پر و سیل خواهد شد.

درمان های خانگی

در صورتی که حساسیت دندان های شما چندان شدید نباشد، می توانید آن را با چند روش ساده خانگی درمان کنید.

روغن کشی

استفاده از روغن کنجد یا روغن نارگیل ممکن است به کاهش حساسیت دندان کمک کند. این روش سنتی می تواند به کاهش علائم بیماری لثه، که دندانپزشکان به آن تحت عنوان ژنژیویت اشاره می کنند، نیز کمک کند، علاوه بر این، به کاهش تشکیل پلاک روی دندان ها و نیز حساسیت دندان ها نیز کمک می کند.

حساسیت دندان

برگ های گواوا

جویدن برگ های گواوا یا استفاده از ژل های موضعی حاوی گواوا می تواند به کاهش درد و حساسیت کمک کنند.

ژل میخک

افراد مدت ها است که از ژل میخک به عنوان روش سنتی برای دندان درد استفاده می کنند. اما تحقیقات نشان می دهند که چیزی بیشتر از یک روش نسبتاً سنتی است. مالیدن ژل یا روغن میخک روی لثه ها می تواند به کاهش حساسیت و درد دندان ها کمک کند. با این حال، برای تأیید این مزایا تحقیقات بیشتری نیاز است.

سیر

سیر یک درمان سنتی برای یک دسته مشکلات است. یکی از کاربردهای سیر در طب سنتی درمان دندان درد است. جویدن یک تکه سیر مقدار مختصری ترکیبی به نام آلیسین تولید می کند که خاصیت آنتی میکروبیال دارد و ممکن است به از بین بردن باکتری هایی کمک کند که منجر به بروز بیماری لثه شوند، مانند استرپتوکوک موتانس.

انباشته شدن استرپتوکوک موتانس اطراف دندان ها و لثه ها می تواند منجر به پوسیدگی دندان ها شود، که ممکن است موجب وخامت حساسیت دندان ها شود. مبارزه با این باکتری ممکن است این روند را کندتر نماید و حساسیت دندان ها را کاهش دهد.

دهانشویه آب و نمک

استفاده از آب و نمک برای شستشوی دهان روش دیگری برای مبارزه با باکتری های داخل دهان و بهبود بهداشت دهان است. در سال 2017، محققان دریافتند که شستشوی دهان با آب و نمک ممکن است به اندازه دهانشویه کلرهگزیدین در کاهش پلاک های دندانی مؤثر باشد. برای تهیه دهانشویه آب و نمک نصف قاشق چایخوری نمک به 10 میلی لیتر آب ولرم اضافه کنید و آن را هم بزنید. این محلول را چند بار در روز داخل دهان بچرخانید.

ژل کپسایسین

کپسایسین ماده تندی است که به طور طبیعی در فلفل قرمز وجود دارد. اگرچه کپسایسین وقتی روی پوست یا لثه قرار می گیرد می تواند باعث سوزش شود، اما ممکن است درد را نیز کاهش دهد.

علاوه بر این، محققان دریافتند که اعمال موضعی کاپسیاسین می تواند به تسکین برخی از انواع دردها کمک کند اما مطمئن نیستند دقیقاً چگونه عمل می کند، اما معتقدند که کاپسیاسین ممکن است فیبرهای عصبی را بی حس کند و سیگنال های درد را کمتر منتقل کنند.

مالیدن ژل کاپسیاسین روی لثه ها می تواند به کاهش درد ناشی از حساسیت دندان ها کمک کند.

حساسیت دندان

زردچوبه

زردچوبه ادویه زرد رنگی است که برای کاهش التهاب مفید است. زردچوبه حاوی کورکومین است که به تسکین درد کمک می کند. با ترکیب زردچوبه و آب می توان خمیری تهیه کرد و مقداری از آن را روی لثه ها قرار داد که به کاهش درد و حساسیت دندان کمک می کند.