تحلیل دندان چیست؟ به طور خلاصه، این اتفاق زمانی رخ می دهد که برخی سلول های بدن شروع به خوردن بخشی از ساختار دندان می کنند. اگر دندانپزشک به شما گفته است که تحلیل ریشه دندان داشته اید، احتمالاً پرسش های زیادی دارید:

• این شرایط چگونه است؟
• آیا شما نیاز به کشیدن دندان دارید؟
• آیا این مشکل می تواند گسترش پیدا کند؟
• آیا این شرایط می تواند روی سلامت عمومی دهان تأثیر بگذارد؟

تحلیل دندان و ریشه دندان در افراد بزرگسال نسبتاً غیر معمول است، و بسیاری از افراد از وجود آن آگاه نیستند تا زمانی که دندانپزشک آنها این شرایط را تشخیص دهد.

در این مقاله برای شما توضیح می دهیم تحلیل دندان دقیقاً چیست، چگونه اتفاق می افتد، و نیز اشکال مختلفی که دارد، و اینکه چگونه می تواند درمان شود.

تحلیل دندان چیست؟

اصطلاح “تحلیل” عموماً به یک روند اشاره دارد که در آن یک بخش از بدن شما بخشی دیگر را به داخل می کشد یا آن را جذب کند. تحلیل دندان و ریشه دندان عبارت است از تجزیه بخش هایی از دندان توسط سلول هایی به نام استئوکلاست.

بر اساس انجمن اندودنتیست های آمریکا، تحلیل می تواند به صورت داخلی، داخل پالپ دندان، یا خارجی اتفاق بیفتد، که مینا یا سمنتوم دندان را تحت تأثیر قرا دهد، در حالی که مورد دوم شایع تر است. گاهگاهی، تحلیل خارجی ریشه دندان می تواند همراه با تحلیل داخلی اتفاق بیفتد.

تحلیل دندان اغلب روی سطوح خارجی دندان آغاز می شود و ممکن است به تدریج به سمت داخل پیش برود. علاوه بر از دست دادن بخشی از یک دندان، ممکن است دچار التهاب لثه ها و دیگر علائم و نشانه ها شوید که مشخصه های ویژه این شرایط هستند.

قبل از پرداختن به جزئیات تحلیل دندان، در اینجا به بیان سریع برخی حقایق در مورد آن می پردازیم:

• افرادی که تحلیل دندان دارند اغلب هیچ دردی احساس نمی کنند و هیچ نشانه ای مشاهده نمی کنند.
• تحلیل خارجی می تواند به اشتباه تشخیص داده شود؛ ممکن است نظر دومی لازم باشد.
• درمان ریشه ممکن است به درمان تحلیل داخلی دندان کمک کند، اما اگر نقص بزرگی وجود داشته باشد، دندان ممکن است در هم شکسته شود و نتواند عملکرد عادی داشته باشد.
• تحلیل معمولاً پیش رونده است، اما حتی موارد گسترده نیز گاهی اوقات می توانند معکوس شوند.

انواع تحلیل دندان

بسته به محل دقیق تحلیل رفتگی دندان، تحلیل دندان به دو دسته اصلی تقسیم می شود:

تحلیل ریشه دندان

تحلیل داخلی دندان

همانطور که از نام آن بر می آید، تحلیل داخلی، داخل دندان را تحت تأثیر قرار می دهد. این اتفاق در مقایسه با تحلیل خارجی نسبتاً کمتر شایع است و عموماً در مردان اتفاق می افتد. تحلیل داخلی نیز در افرادی شایع تر است که اخیراً ترومای دندانی را تجربه کرده اند، یا تحت جراحی گسترده دهانی قرار گرفته اند، برای مثال کاشت دندان.

اکثر بیمارانی که از تحلیل داخلی دندان رنج می برند از این مشکل آگاه نیستند زیرا مشاهده آن از بیرون دندان دشوار است. بنابراین، اکثر موارد تحلیل داخلی عموماً از طریق تصاویر رادیوگرافی با اشعه ایکس به عنوان بخشی از معاینات روتین دندانی انجام می شوند.

روی یک تصویر رادیوگرافی، دندانی که دچار تحلیل داخلی شده است نقاط تیره رنگی خواهد داشت با عدم وجود کامل بافت داخلی- این اتفاق زمانی رخ می دهد که دندان از دست می رود.

تحلیل ریشه دندان

تحلیل خارجی دندان

این نوع تحلیل شایع تر از نمونه داخلی آن است و می تواند هر بخش خارجی دندان را تحت تأثیر قرار دهد. وقتی این روند با سمنتوم اطراف ریشه دندان آغاز می شود، ممکن است تحلیل خارجی ریشه دندان نامیده شود.

تحلیل خارجی دندان ممکن است روی سطح بیرونی دندان به شکل لب پر شدگی ها یا حفره های عمیق ظاهر شود. تحلیلی که به ریشه های دندان گسترش پیدا کند می تواند در تصاویر رادیوگرافی با اشعه ایکس به شکل صاف شدن نوک های ریشه و نیز کاهش ارتفاع آنها مشاهده شود.

تحلیل خارجی دندان می تواند به چند دسته دیگر تقسیم شود:

التهابی

تحلیل التهابی خارجی دندان عموماً در نتیجه یک ترومای طولانی مدت دندان اتفاق می افتد که در نهایت منجر به تحلیل پاتولوژیکال می شود. برخی از شایع ترین دلایل این نوع تحلیل عبارتند از خشک شدن سطح ریشه پس از تروما، جراحی های قبلی، آسیب به الیاف پریودنتال لیگامان (PDL)، فشار، یا از بین رفتن کامل پوشش توبول های عاج دندان.

سطحی

این نوع تحلیل عموماً چندان شدید نیست و اغلب پس از یافتن اتفاقی آن در تصاویر رادیوگرافی با اشعه ایکس تشخیص داده می شود. این نوع تحلیل که تحت عنوان تحلیل التهابی گذرا شناخته می شود، معمولاً بهبود پیدا می کند و تنها نیاز به نظارت درست دارد.

علل شایع این شرایط شامل آسیب محدود و موضعی به ریشه دندان یا ناحیه اطراف آن می باشد. پس از آسیب، ناحیه ای که تحت تأثیر قرار گرفته است، دو تا سه هفته قبل از آنکه بهبود آغاز شود، تحت فعالیت های استئوکلاستیک قرار می گیرد. اگر این مشکل تنها به سمنتوم محدود شود، امکان دستیابی به بهبودی کامل وجود دارد. با این حال، اگر مشکل عاج را نیز درگیر کند، کانتور مجدد نیاز خواهد بود.

سرویکال یا گردنی

تحلیل سرویکال خارجی دندان به ضایعات موضعی در ناحیه سرویکال دندان اشاره دارد، درست بالای محلی که ریشه آغاز می شود. این مشکل به ندرت به پالپ گسترش پیدا می کند و اغلب در نتیجه ترومای طولانی مدت بروز پیدا می کند که منجر به رشد افقی و عمودی ضایعات پس از درمان پریودنتال، تروما، یا سفید کردن دندان می شود.

جایگزین

این نوع تحلیل ریشه متعاقب جوش خوردن ریشه با استخوان آلوئولار رخ می دهد (استخوانی که دندان ها را در جای خود نگه می دارد). این نوع تحلیل شامل تحلیل بافت دندان پس از جایگزینی کامل آن با استخوان است.

دلیل اتفاق افتادن این مشکل هنوز به طور کامل شناخته نشده است. با این حال، اکثر متخصصان ارتودنتیک و دندانپزشکان بر این باورند که این فرایند خیلی زود پس از پاره شدن الیاف پریودنتال لیگامان و یکپارچگی دندان و استخوان آغاز می شود. این باعث می شود استئوکلاست ها (سلول های تخریب کننده استخوان) به جذب کامل بافت استخوان و جایگزینی آن با استخوان تشویق شوند.

تحلیل ریشه دندان

علل تحلیل دندان

عوامل متعددی وجود دارند که ممکن است منجر به تحلیل دندان شوند. شایع ترین علل تحلیل خارجی دندان یک آسیب به دندان و دهان است که منجر به تورم و از دست رفتن بافت و استخوان پیرامون دندانی می شود که تحت تأثیر قرار گرفته است. چنین حوادثی عموماً به دلیل تروما، دندان قروچه، استفاده از ابزارهای مختلف ارتودنتیک مانند بریس ها برای مدت زمان طولانی، یا بلیچینگ دندان.

در موارد تحلیل داخلی، شایع ترین علت تروما یا آسیب به دندان پس از حفره یا آبسه درمان نشده است.

آیا مشکلات بعدی وجود دارد؟

بدون درمان صحیح و مناسب، تحلیل ممکن است منجر به بروز مشکلات متعددی شود که عبارتند از:

• عفونت
• تغییر رنگ و تضعیف دندان ها
• کج شدن دندان ها
• لب پر شدن دندان ها
• حفره های مانند پوسیدگی
• تحلیل لثه ها
• تحلیل کامل دندان ها
• دندان درد

علائم و نشانه های تحلیل دندان

وقتی نوبت به دندان یا تحلیل دندان می رسد، هیچ علائم مشخصی وجود ندارد. در برخی موارد، بیمار ممکن است سال ها متوجه بروز هیچ مشکلی نشود. با این حال، به محض وخیم شدن تحلیل، علائم خیلی زود شروع به ظاهر شدن می کنند.

شایع ترین علائم عبارتند از:

• درد از تاج، ریشه، یا داخل آغاز می شود.
• قرمزی و تورم لثه ها.
• فضاهای غیر یکسان بین دندان ها.
• شکنندگی دندان ها.
• گسترش حفره ها روی دندان ها.
• نقاط صورتی رنگ روی مینای دندان.

تحلیل ریشه دندان

تشخیص تحلیل دندان

تشخیص تحلیل ریشه دندان عموماً به بخش آسیب دیده دندان بستگی دارد. در مورد تحلیل داخلی، دندانپزشک ممکن است متوجه نقاط تیره رنگ داخل دندان در تصویر رادیو گرافی با اشعه ایکس شود. این عموماً در پی سوابق مشروح دندانپزشکی برای تأیید هر گونه آسیب در گذشته، یا فرایندهای دندانپزشکی که ممکن است منجر به بروز این مشکلات شوند.

یک دندانپزشک ممکن است معاینات فیزیکی دندان ها را نیز انجام دهد. این عموماً شامل گرفتن تصاویر رادیوگرافی با اشعه ایکس و لمس دندان آسیب دیده با سرما و گرما برای پی بردن به مشکل، گستردگی آن، و هر گونه آسیب دیگری که ممکن است باعث بروز آن شود.

تحلیل خارجی می تواند با چشم غیر مصلح مشاهده شود؛ بنابراین تشخیص آن ساده تر است. گام های تشخیص آن به تشخیص تحلیل داخلی شباهت دارد.

درمان تحلیل دندان

درمان برای تحلیل ریشه عموماً بر اساس ویژگی های هر مورد متفاوت است. اگر دندانپزشک قادر باشد نقاط صورتی رنگ اولیه روی مینای دندان ها را شناسایی کند و سلول هایی که باعث بروز آسیب می شوند را به موقع برطرف کند، ممکن است نیاز به هیچ مراقبت دندانی بیشتری نداشته باشید. با این حال، اگر دندان دچار پوسیدگی و حفره شده باشد، ممکن است درمان ریشه درمان منتخب باشد.

در مورد آسیب های گسترده، کشیدن دندانی که تحت تأثیر قرار گرفته است ضروری خواهد بود.

نتیجه گیری

تحلیل ریشه در افراد بزرگسال معمولاً نشان دهنده حوادث اساسی دندان است که ممکن است موجب بروز آسیب های ماندگار و حتی از دست رفتن کامل دندان شود. این امکان وجود دارد که علائم تحلیل دندان وجود نداشته باشند تا زمانی که بیماری پیشرفت کرده و به مراحل جدی تر رسیده باشد.

معاینات روتین دندانی برای تشخیص به موقع و درمان فوری مشکل توصیه می شوند.

پرسش های معمول در مورد تحلیل دندان

آیا تحلیل دندان درد دارد؟

آری. برای همه بیماران این احتمال وجود دارد که دچار درد ناشی از گسترش تحلیل شوند. با این حال، در برخی انواع خاص تحلیل نسبتاً بعید است.

تحلیل ریشه دندان چقدر شایع است؟

تحلیل ریشه عموماً 5 تا 10 درصد از جمعیت عمومی که هرگز تحت هیچ نوع درمان ارتودنسی قرار نگرفته اند را تحت تأثیر قرار می دهد. این مشکل از جمله شایع ترین مشکلاتی است که موجب از دست رفتن دندان افراد در سراسر دنیا می شود.

آیا تحلیل دندان می تواند گسترش پیدا کند؟

در مورد تحلیل داخلی ریشه، این مشکل معمولاً از لایه های عمقی دندان آغاز می شود و به سمت بیرون پیش می رود. تحلیل ریشه دندان می تواند به لثه ها و دندان های اطراف گسترش یابد و آنها را تخریب کند.

آیا تحلیل دندان می تواند معکوس شود؟

در برخی موارد، ممکن است معکوس کردن تأثیر تحلیل دندان ممکن باشد. اغلب، آسیب می تواند ترمیم شود اما قابل معکوس شدن نیست. دندانپزشک شما بر اساس شرایط شما توصیه هایی به شما خواهد شد.

آیا تحلیل دندان یک بیماری خود ایمنی است؟

تحلیل ریشه ایدیوپاتیک نوعی تحلیل ریشه است که ماهیت خود ایمنی دارد. این بیماری معمولاً در افرادی اتفاق می افتد که از اسکلرودرماscleroderma  رنج می برند و اغلب در تصاویر رادیوگرافی با اشعه ایکس تشخیص داده می شوند.

تحلیل طبیعی دندان چیست؟

گرچه تحلیل در افراد بزرگسال ممکن است باعث بروز آسیب های ماندگار به دندان های دائمی شود، اما در دندان های شیری یک روند طبیعی است. دندان های شیری همه کودکان در زمان مشخصی تحلیل می روند. این روند بسیار مهم است زیرا راه را برای رشد دندان های دائمی و جایگزین شدن آنها باز می کند.

با این حال،

ایجاد تمایز بین تحلیل طبیعی دندان ها و پوسیدگی ناشی از شیشه شیر دشوار است، شرایطی که در آن دندان های کودک به دلیل مصرف بیش از حد نوشیدنی های قندی پوشیده از قند می شوند.