در این نوشته می خوانید:
دندان ممکن است لب پر شود، ترک بردارد، شکسته شود و چند تکه شود، یا به طور کامل از دهان خارج شود. اینها معمولا در نتیجه ی حوادث بزرگ و کوچک اتفاق می افتند. کودکان معمولا حین دویدن یا بازی کردن دچار آسیب دندان می شوند.
چنانچه دندان های فردی دچار حادثه شوند و آسیب ببینند، ممکن است به طور همزمان آسیب های دیگری نیز دیده باشد که در کوتاه مدت مهم تر از آسیب به دندان باشند. در صورتی که نگران ضربه به سر، کاهش سطح هوشیاری، آسیب به بافت نرم صورت، شکسته شدن استخوان فک یا غیره هستید، بهتر است برای چکاپ کامل به پزشک، دندانپزشک و تیم جراحی فک و صورت مراجعه کنید. اگر آسیب خفیف باشد، شاید بخواهید برای یک ویزیت اورژانسی به دندانپزشک مراجعه کنید تا عملکرد و ظاهر دندان های شما را مورد بررسی قرار دهد.
اگر دندان یا دندان های شما ضربه خورده یا جابجا شده باشند، این امکان وجود دارد که دندانپزشک یا تیم جراحی فک و صورت آن را به سمت محل درست خود جابجا کنند تا در آینده عملکرد طبیعی داشته باشند. دندان هایی که لب پر شده، ترک برداشته، یا شکسته شده اند اغلب به راحتی می توانند ظاهر و عملکرد طبیعی خود را بازیابند، گرچه گاهی اوقات نیاز است تحت درمان ریشه قرار گیرند یا روی آنها روکش قرار گیرد- مخصوصا در دراز مدت.
مهم ترین اقدام مراقبت از فردی است که حادثه دیده و دندان خود را از دست داده است. پس از آن باید نگران دندان از دست رفته باشید. ریشه های دندان تحت پوشش سلول های زنده ای قرار دارند که برای بازگرداندن عملکرد خوب دندانی که مجددا کاشته می شود ضروری هستند. در صورتی که موفق شدید دندان کنده شده را بیابید سعی کنید به آرامی (با یک انگشت یا دستمال تمیز) گرد و خاک قابل مشاهده روی آن را پاک کنید. سپس دندان را به آرامی درون دستمال تمیز و مرطوبی قرار دهید. یکی از سالم ترین راه های حفظ دندان کنده شده، حمل آن درون ظرفی حاوی شیر است به گونه ای که دندان در شیر غوطه ور شود.
در صورت ضربه خوردن و آسیب جدی به دندان، ممکن است دندانپزشک روی دندان اسپلینت قرار دهد تا مانع حرکت دندان و استخوان زیر آن شود. انواع مختلفی اسپلینت وجود دارند که بسته به وخامت آسیب به دندان انتخاب خواهند شد. این اسپلینت معمولا به مدت دو هفته در جای خود باقی می ماند تا به استخوان اجازه دهد به طور کامل بهبود یابد. در انتهای این دوره، دندانپزشک اسپلینت را بر خواهد داشت. با کاشت موفق دندان (دندان ها)، دندانپزشک درمان ریشه را انجام خواهد داد. طی این درمان، اعصاب و رگ های خونی درون دندان/ یا دندان ها تخلیه می شوند.
حتی پس از برداشته شدن اسپلینت، ممکن است دندان آسیب دیده هنوز اندکی لق باشد. باید از وارد آوردن فشار زیاد به این دندان اجتناب کنید زیرا هنوز هم حساس و شکننده است. به عنوان مثال، سعی کنید همچنان غذاهای نرم بخورید یا تا زمانی که دندان بهبود یابد در سمت دیگر دهان غذا بجوید.
کاملا طبیعی است دندانی که آسیب جدی دیده یا کنده شده است، به مرور زمان رنگ آن تغییر کند. علت این امر نشت خون و ترکیبات خونی از درون کانال دندان به درون خود دندان است. در صورتی که مدت کوتاهی پس از قرار دادن دندان کنده شده در جای خود، درمان ریشه (عصب کشی) روی آن صورت گیرد، احتمال خطر تغییر رنگ دندان و دیگر مشکلات (از قبیل عفونت) کاهش خواهد یافت.
طی چند هفته و چند ماه نخست پس از قرار دادن دندان کنده شده در جای خود، اگر دندان و بافت های استخوانی و لثه ای که آن را در بر می گیرند به خوبی به یکدیگر جوش بخورند، عفونی نشده باشد و درد چندانی برای بیمار نداشته باشد، دندانپزشک راضی خواهد بود. این اغلب به معنای نیاز به درمان ریشه و قرار دادن روکش روی دندان خواهد بود.
دندانپزشک ها معتقدند زمانی که دندان درون کانال ریشه ی خود بافت هایی دارد که عملکرد طبیعی دارند و دارای مجموعه ای از رگ های خونی است که سلول های زنده ی درون دندان را تغذیه می کنند و هنوز اعصابی دارد که سرما و گرما و شیرینی را احساس می کند، دندان “زنده” است. دندان مرده یا از دست رفته دندانی است که هیچ بافت زنده ای درون کانال ریشه ی خود ندارد، گرچه ممکن است بین دندان و استخوانی که آن را حمایت می کند هنوز سلول های زنده وجود داشته باشند.
در صورتی که دندان به طور کامل کنده شود، اتصال بافت های کانال ریشه از استخوان زیر آن گسسته خواهد شد بنابراین دندان از دست خواهد رفت (موجب مرگ دندان خواهد شد). در این صورت، ممکن است نیاز باشد محتویات کانال ریشه ی دندان تخلیه شوند و با استفاده از مواد پر کننده مسدود شود (عصب کشی یا درمان ریشه). آنچه در دراز مدت مهم است این است که آیا دندان موفق می شود اتصالی سالم با استخوان و لثه ای که آن را در بر می گیرد برقرار کند.
دندان ها قادرند علائم درد را از بافت های (اعصاب) درون کانال ریشه ی خود، یا از هر منطقه ی عفونی یا ملتهب در بافت های استخوانی یا بافت های نرم پیرامون خود دریافت کنند. آنها به محرک هایی مانند گرما، سرما، شیرینی، فشار و جابجایی واکنش نشان می دهند. دلایل بسیاری وجود دارند که موجب بروز درد دندان یا منطقه ی دهان خواهند شد. دندانپزشک قادر خواهد بود به علت آن پی ببرد و تشخیص دهد برای رهایی از درد آن چه کار باید کرد. پیش از مراجعه به دندانپزشک می توانید کارهای زیر را برای کاهش درد انجام دهید: