مزه ها در سراسر دهان از طریق جوانه های چشایی و به طور خاص از طریق گیرنده های چشایی احساس می شوند. انسان حدود 10000 جوانه چشایی در پاپیلاهای روی زبان خود دارد و هر پاپیلا ممکن است صدها جوانه چشایی داشته باشد. جوانه های چشایی هر 10 روز یکبار تعویض می شوند و بزاق نقش مهمی در طعم دارد زیرا از طریق بزاق است که طعم ها به تمام قسمت های دهان منتقل می شوند. بزاق نه تنها به عنوان روان کننده، بلکه به عنوان یک حلال عمل می کند زیرا غلظت های قوی را رقیق می کند. تا زمانی که طعمی با مواد شیمیایی خاصی که در بزاق حل شده اند مخلوط نشود و سپس گیرنده های جوانه چشایی آن را تشخیص ندهند، تشخیص داده نمی شود.

اصطلاح “آگوسیا” Ageusia به از دست دادن حس چشایی اشاره دارد. آگوسیا ممکن است در نتیجه عفونت ها، برخی داروهای خاص، کمبودهای تغذیه ای یا عوامل دیگر ایجاد شود. از دست دادن حس چشایی بعلاوه یکی از علائم احتمالی کووید 19 است. در اکثر موارد، درمان علت زمینه ای از بین رفتن حس چشایی می تواند حس چشایی شما را نیز بازگرداند.

تشخیص تغییرات چشایی (تغییرات چشایی، مربوط به مزه یا چشیدن) بسیار دشوار است و به راحتی توسط دندانپزشک تعیین یا حل نمی شود. طعم و بو برای هر فردی بسیار ذهنی است و بیماران اغلب برای انجام یک تشخیص کامل به کلینیک های مخصوصی ارجاع داده می شوند. ارزیابی اختلالات چشایی برای یک پزشک بسیار وقت گیر است، اما ممکن است دندانپزشک در پیشنهاد ارزیابی بیشتر به بیماران، در مواقعی که به اختلال چشایی مشکوک است و به راحتی قابل شناسایی نیست، کمک کند.

آگوسیا چیست؟

آگوسیا از دست دادن حس چشایی است. این وضعیت باعث می شود تشخیص طعم هایی مانند شیرین، ترش، شور یا تلخ دشوار شود.

از بین رفتن حس چشایی چه افرادی را تحت تأثیر قرار می دهد؟

از دست دادن حس چشایی می تواند افراد را در هر سنی تحت تأثیر قرار دهد. با این حال، بیشتر در افراد بزرگسال بالای 50 سال شایع است.

آگوسیا چقدر شایع است؟

از بین رفتن واقعی حس چشایی- از دست دادن کامل حس چشایی- نادر است. از هر 1000 نفر، یک یا دو نفر به این شرایط مبتلا می شوند.

تفاوت بین آگوسیا و دیسگوسیا چیست؟

آگوسیا به از دست دادن کامل حس چشایی اشاره دارد. دیسگوسیاDysgeusia  وضعیتی است که باعث درک ناخوشایند مزه ها می شود.

از دست دادن حس چشایی

برخی دیگر از اختلالات چشایی کدامند؟

علاوه بر از بین رفتن حس چشایی و دیسگوسیا، سایر اختلالات چشایی عبارتند از هیپوگوسیاHypogeusia  (کاهش حساسیت به مزه ها) و هایپرگوسیاHypergeusia  (افزایش حساسیت به مزه ها).

پاراگوسیا Parageusia، ادراک تغییر یافته از کیفیت طعم، فانتوگسیا Phantogeusia، درک طعم بدون محرک (فرد طعم ثابتی مانند فلز، تلخ یا شور را حس می کند). پاراگوسیا و فانتوگوسیا گاهی اوقات شکایاتی هستند که توسط بیماران در مطب دندانپزشکی بیان می شوند.

در حالی که سایر اختلالات می توانند حس چشایی را مبهم کنند (هیپوگوسیا Hypoguesia)، یا باعث شوند شما نتوانید هیچ چیزی را بچشید (آگوسیا)، اما معمولاً مشخصه اصلی دیسگوسیا بویژه وجود احساس بد، فلزی یا ترشیدگی داخل دهان است. اما آگوسیا تنها شرایطی است که منجر به از دست دادن کامل عملکرد حس چشایی می شود.

در بسیاری از موارد، بیمارانی که از این نوع از دست دادن چشایی رنج می برند، ممکن است سندرم دهان سوزش را نیز تجربه کنند، یک اختلال دهانی دردناک که معمولاً مشخصه اصلی آن بی حسی، سوزش یا گزگز در امتداد پوشش داخلی و سقف دهان است.

علائم از بین رفتن حس چشایی کدامند؟

افراد مبتلا به از بین رفتن حس چشایی نمی توانند هیچ طعمی را در غذاهایی که می خورند تشخیص دهند. علاوه بر این، ممکن است تعدادی از علائم دیگر را نیز تجربه کنند. آنها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• کاهش تمایل به خوردن
• فشار خون بالا (hypertension).
• گرفتگی بینی.
• آلرژی.
• مشکلات سلامت دهان و دندان.

از دست دادن حس چشایی

چه چیزی باعث از بین رفتن حس چشایی می شود؟

چندین مشکل سلامتی وجود دارند که می توانند منجر به از دست رفتن حس چشایی شوند، از جمله:

• ابتلا به کووید 19.
• عفونت سینوسی (سینوزیت) و تنفسی.
• سرماخوردگی معمولی.
• آنفولانزا.
• فارنژیت (گلودرد).
• گلودرد استرپتوکومی.
• عفونت غدد بزاقی.
• بیماری لثه (پریودنتال).
• آسیب به سر یا گوش شما.

آگوسیا همچنین می تواند با موارد زیر ارتباط داشته باشد:

• افسردگی.
• صرع.
• چاقی.
• دیابت.
• سیگار کشیدن.
• تغذیه نامناسب.
• سندرم شوگرن.
• فشار خون بالا.
• کمبودهای تغذیه ای (بویژه روی و ویتامین B-12)
• خشکی دهان (خشکی دهان) یا هر بیماری که باعث آسیب به جوانه های چشایی شود.
• بیماری آلزایمر.
• بیماری پارکینسون.
• مالتیپل اسکلروزیس (MS).
• پرتو درمانی.
• آسیب عصبی ناشی از جراحت یا جراحی.
• برخی داروهای خاص، از جمله لیتیوم، درمان های سرطان و داروهای تیروئید.

علاوه بر این، شرایط کلیوی و کبدی، بیماری های غدد درون ریز، سرطان و بیماری های گوارشی به عنوان تغییر در حس چشایی شناخته می شوند. اختلالات چشایی اغلب در بیماران مسن ناشناخته می مانند و ممکن است نشان دهنده برخی از فرآیندهای بیماری تشخیص داده نشده باشند.

اما گاهی اوقات، جوانه های چشایی می توانند تحت تأثیر مشکلات دندانی قابل اجتناب باشند، مانند:

• بیماری لثه، چه ژنژیویت باشد یا یک مورد شدیدتر مانند پریودنتیت
• برفک، عفونت مخمری دهان به دلیل رشد بیش از حد قارچ کاندیدا
• آبسه دندان یا عفونت ریشه دندان به دلیل پوسیدگی شدید
• خشکی دهان یا زروستومیا به دلیل عدم جریان یا تولید بزاق
• پروتزهایی که به درستی تمیز نشده اند یا بخشی از کام بالایی دهان را نمی پوشانند

در موارد نادری، افراد ممکن است با اختلال آگوسیا متولد شوند، یا ممکن است در مراحل مختلف زندگی مانند بارداری یا یائسگی به آن مبتلا شوند.

ارتباط از دست رفتن حس چشایی با مشکلات دندانی

اکثر افراد بزرگسال می دانند که عدم رعایت بهداشت دهان و دندان باعث ایجاد حفره ها و بیماری های لثه می شود، اما آیا می دانستید که می تواند باعث کاهش حس چشایی نیز شود؟ از شور گرفته تا شیرین، تند تا ترش- عدم مراقبت مناسب از دهان می تواند توانایی شما برای چشیدن و لذت بردن، تقریباً از هر نوع غذایی که جلوی شما گذاشته می شود، را مختل کند.

از دست دادن حس چشایی

چرا تشخیص درست مزه ها اهمیت دارد؟

توانایی تمایز محصولات سالم از محصولاتی که ممکن است به بدن آسیب برسانند، مکانیسم دفاعی بدن است. حس های چشایی خاص، “حس بی خطر بودن” را در مقابل “حس خطر” در انسان یا حیوان بوجود می آورند. این یک مکانیسم دفاعی بدن برای کمک به انسان یا حیوان در اجتناب از غذاهایی است که ممکن است سمی یا فاسد باشند و ممکن است باعث بیماری یا مرگ شوند. توانایی تمایز طعم ترش، فرد را قادر می سازد تا مصرف غذاها و نوشیدنی های اسیدی را محدود کند تا بدن بتواند هموستاز قلیایی اسیدی مناسب را حفظ کند.

طب چینی عملکردهای چشایی را به عنوان نشانه ای از بیماری یا وضعیت سلامت ارزیابی می کند. طعم تلخ ممکن است نشان دهنده مشکلات کبد یا کیسه صفرا، از جمله هپاتیت باشد. طعم تلخ ممکن است با سرطان نیز مرتبط باشد زیرا بسیاری از بیماران سرطانی حس چشایی طع شیرینی از دست می دهند و نسبت به تلخی حساسیت بیشتری پیدا می کنند.

مشکلات معده یا پانکراس به دلیل تولید بیش از حد آمیلاز بزاق ممکن است باعث بوجود آمدن طعم شیرین شوند. این در بیماران دیابتی شایع است. طعم شور ممکن است نشان دهنده مشکلات کلیوی باشد. مزه ترش ممکن است نشان دهنده گاستریت، زخم یا مشکلات کیسه صفرا باشد. کاهش حس چشایی ممکن است نشان دهنده مشکل التهاب روده یا انواع بیماری های دستگاه گوارش باشد.

پزشکان طب چینی توجه ویژه ای به زبان و درک چشایی بیمارانی دارند که تحت درمان قرار می دهند. زبان اولین ساختاری است که یک پزشک چینی آن را ارزیابی می کند و پس از آن پرسش های مربوط به چشایی را مطرح می کند. رنگ زبان ارزیابی می شود زیرا نشانگر وضعیت خون در بدن است. اگر اجزاء تشکیل دهنده خون حتی اندکی تغییر کنند، رنگ زبان نیز تغییر می کند. سرزندگی، حرکت و رطوبت نیز در طول یک امتحان ارزیابی می شود. اگر بیمار از هرگونه تغییر طعم شکایت داشته باشد، اجزاء خاص به دقت بررسی می شوند.

آگوسیا چقدر می تواند ادامه داشته باشد؟

بستگی دارد. به طور معمول، تا زمانی که بیماری زمینه ای درمان نشود، علائم ادامه دارند. افرادی که از بین رفتن حس چشایی را به عنوان علامت کووید 19 دارند، معمولاً طی یک تا سه هفته بهبود می یابند. (توجه: اکثر افرادی که از بین رفتن حس چشایی را به عنوان یک علامت کرونا ویروس مبتلا می کنند، آنوسمیاanosmia  نیز دارند- از دست دادن حس بویایی.)

آگوسیا چگونه تشخیص داده می شود؟

اختلالات چشایی مانند آگوسیا یا از بین رفتن حس چشایی معمولاً توسط متخصص گوش، حلق و بینی (ENT) تشخیص داده می شوند. آنها درباره علائم شما سؤالاتی خواهند پرسید و سوابق سلامتی شما را بررسی خواهند کرد تا تعیین کنند که آیا شرایط موجود می توانند باعث از دست دادن حس چشایی شما شوند یا خیر.

برای تشخیص از بین رفتن حس چشایی چه آزمایشاتی انجام خواهند شد؟

پزشکان میزان از بین رفتن حس چشایی شما را با اندازه گیری محدودیت های عملکرد چشایی شما تعیین می کنند. برای انجام این کار، یک پزشک ممکن است از شما بخواهد که طعم چندین ماده مختلف را با هم مقایسه کنید.

از دست دادن حس چشایی

آیا از بین رفتن حس چشایی قابل درمان است؟

آری. در اکثر موارد، درمان بیماری زمینه ای که منجر به از بین رفتن حس چشایی می شود به بازیابی عملکرد چشایی شما کمک می کند.

تأخیر در اقدام به درمان می تواند باعث بروز مشکلات دندانی شود.

اگر متوجه تغییر در طعم و مزه شدید، به پزشک یا دندانپزشک خود مراجعه کنید تا موضوع را مورد توجه قرار دهد. اگر فردی برای جبران کمبود مزه به شکر و نمک اضافی روی بیاورد، یا به دلیل ناتوانی در حس کردن طعم واقعی غذا انتخاب های غذایی نامناسب دیگری انجام دهد، ممکن است مشکلات بیشتری برای سلامتی خود بوجود بیاورد. حتی اگر علت اصلی مشکل دندانی نباشد، مراجعه مکرر به دندانپزشک در هنگام مواجه شدن با اختلالات چشایی یا از دست رفتن حس چشایی می تواند به محافظت از سلامت دهان و دندان های شما در برابر عوارض قابل اجتناب کمک کند.

علاوه بر این، بیماران مبتلا به فشار خون بالا ممکن است آستانه تشخیص بالاتری برای طعم های شور داشته باشند. کاهش درک طعم های شور ممکن است بیماران مسن را وادار کند که نمک را با مقادیر بیش از حد به عنوان چاشنی به غذاهای خود اضافه کنند.

بیمار چه مدت بعد از درمان احساس بهتری خواهد داشت؟

به این بستگی دارد که چه چیزی باعث از دست دادن حس چشایی شده است. اگر سرماخوردگی یا آنفولانزا باعث از بین رفتن حس چشایی شده باشد، بعد از مصرف آنتی هیستامین ها یا ضد احتقان ها ممکن است حی چشایی شما برگردد. عفونت ها را می توان با آنتی بیوتیک ها درمان کرد. پزشک معالج شما می تواند به تعیین اقداماتی که طی دوره درمان باید انجام دهید کمک کند. هنگامی که از بیماری خود بهبود یافتید، احتمالاً حس چشایی شما باز خواهد گشت.

گاهی اوقات از بین رفتن حس چشایی را می توان با بهبود عادات سبک زندگی برطرف کرد. به عنوان مثال، افرادی که سیگار را ترک می کنند در کمتر از 48 ساعت می توانند حس چشایی خود را بازیابند. اگر از بین رفتن حس چشایی شما به بیماری لثه مربوط می شود، افزایش عادات بهداشتی دهان و دندان می تواند به بازگشت سریع عملکرد چشایی شما کمک کند.

از دست دادن حس چشایی

آیا می توان از از بین رفتن حس چشایی پیشگیری کرد؟

از آنجا که از بین رفتن حس چشایی یکی از عوارض جانبی بیماری های مختلف است، همیشه قابل پیشگیری نیست. اما کارهایی وجود دارند که می توانید آنها را برای کاهش خطر انجام دهید:

• سیگار نکشید و از سایر محصولات تنباکو استفاده نکنید.
• بدن خود را هیدراته نگه دارید.
• برای کاهش خطر عفونت ها، دست های خود را مرتب بشویید.
• روزانه دندان های خود را مسواک بزنید و نخ دندان بکشید.
• برای معاینه و پاکسازی دندان های خود به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید.

از دست دادن حس چشایی

اگر حس چشایی من از بین رفته باشد چه انتظاری می توانم داشته باشم؟

اگر تشخیص داده شود که حس چشایی شما از بین رفته است، پزشک معالج می تواند به شما کمک کند تا راه هایی را برای مدیریت علائم خود پیدا کنید تا زمانی که حس چشایی خود را باز یابید. در این بین، اطمینان حاصل کنید که یک رژیم غذایی سالم و متعادل دارید. به نظر بسیاری از افراد مبتلا به از بین رفتن حس چشایی، غذا خوردن دشوار است، اما یک رژیم غذایی سالم تضمین می کند که شما مواد غذایی مورد نیاز خود را دریافت می کنید.

چه زمانی باید به پزشک معالج خود مراجعه کنم؟

گاهی اوقات از بین رفتن حس چشایی یکی از عوارض جانبی آشکار یک بیماری دیگر است. اما اگر از دست دادن شدید حس چشایی را به صورت ناگهانی تجربه کردید، فوراً با پزشک تماس بگیرید. آنها برای تعیین علت اصلی و چیدن یک طرح درمان شخصی برای بهبود علائم شما، آزمایشاتی انجام خواهند داد.

پرسش هایی که باید از پزشک معالج خود بپرسید:

درک تشخیص خود می تواند به شما در تصمیم گیری آگاهانه در مورد سلامتی خود کمک کند. برخی از سوالاتی که ممکن است بخواهید از پزشک معالج خود بپرسید عبارتند از

• آیا از دست دادن حی چشایی من به دلیل سرماخوردگی، آنفولانزا یا عفونت های دیگر است؟
• آیا داروهای من می توانند باعث از دست رفتن حس چشایی من شوند؟
• آیا بیماری زمینه ای وجود دارد که باید درمان شود؟
• آیا مصرف مکمل ها کمک خواهد کرد؟
• آیا کار دیگری وجود دارد که بتوان برای بهبود حس چشایی انجام داد؟

سخن پایانی

آگوسیا، از دست دادن حس چشایی است. از دست دادن حس چشایی ناخوشایند است و می تواند روی کیفیت زندگی شما تأثیر منفی بگذارد. اما می تواند با سایر نگرانی های جدی تر سلامتی نیز ارتباط داشته باشد. همچنین می تواند مانع تشخیص غذا و نوشیدنی های فاسد شود- یا منجر به سوء تغذیه و کاهش وزن ناخواسته شود. خوشبختانه، از بین رفتن حس چشایی معمولاً موقتی است و پس از درمان بیماری زمینه ای از بین می رود.