دهان یکی از پیچیده ترین قسمت های بدن با انواع سلول ها و بافت ها است. در اینجا به بیان برخی از ویژگی هایی منحصر به فرد دهان می پردازیم:

• دهان تنها قسمتی از بدن است که بافت سخت- دندان ها – با دنیای بیرون تماس پیدا می کند.
• بافت، اعصاب و عضلات مخصوص، در خوردن، چشیدن، قورت دادن و صحبت کردن به شما کمک می کنند.
• تنها بخشی از بدن است که مفاصل دارای حرکات توپی- حفره ای و کشویی هستند. اینها نقاطی هستند که استخوان های فک به جمجمه متصل می شوند.
• دهان دارای غده هایی است که برای ایجاد لغزندگی بزاق تولید می کنند.

برخی از انواع درمان سرطان با این عملکردها تداخل دارند. این درمان ها شامل شیمی درمانی، پرتو درمانی به ناحیه سر یا گردن، و برخی از اشکال درمان هدفمند هستند. در زیر به توضیح برخی از عوارض جانبی پرداخته ایم که می توانند دهان را تحت تأثیر قرار دهند.

جراحی بخشی از طرح درمان برای برخی از سرطان های سر و گردن است. گاهی اوقات، جراحی روی دهان و ساختارهای مرتبط با آن، مانند غدد بزاقی، تاثیر می گذارد. اگر قرار است تحت جراحی قرار بگیرید، ایده خوبی است که در مورد عوارض جانبی احتمالی آن برای دهان، با تیم درمانی خود صحبت کنید.

• زخم های دهان. اینها عوارض جانبی شایع درمان هستند. معمولاً، زخم های دهان روی گونه ها، زبان، کف دهان و نرم کام (سقف دهان) ایجاد می شوند. خوشبختانه، بیشتر آنها در نهایت به صورت خود به خود بهبود می یابند. با این حال، زمانی که یکی از این زخم ها را دارید ممکن است برای شما ناراحت کننده باشد. راهکار: از غذاهای تند، اسیدی، سفت و ترد اجتناب کنید. این غذاها ممکن است زخم ها را تحریک کنند. و از پزشک خود دهانشویه یا داروهایی را بخواهید که می توانند به مدیریت درد دهان کمک کنند.
• سفت شدن فک. عضلات فک شما ممکن است پس از پرتو درمانی سفت شوند. راهکار: از تیم درمان خود بخواهید تا تمرینات کششی و آرامش بخش را به شما آموزش دهند.
• خشکی دهان. داروها و پرتو درمانی ناحیه سر و گردن می توانند غدد بزاقی را تحت تأثیر قرار دهند. به این معنا که ممکن است دهان شما احساس خشکی داشته باشد زیرا بزاق کافی تولید نمی کنید. این وضعیت خشکی دهان نامیده می شود. راهکار: هیدراته بمانید. آب بهترین انتخاب است. از نوشیدنی های کافئین دار اجتناب کنید. قبل از غذا خوردن از دهانشویه های روان کننده استفاده کنید.
• مشکلات دندانی. بزاق کمک می کند تا باکتری های موجود داخل دهان از دندان های شما دور بمانند. اگر به دلیل درمان سرطان بزاق کافی تولید نکنید، پلاک می تواند به راحتی روی دندان های شما ایجاد شود. پلاک می تواند باعث پوسیدگی دندان و بروز بیماری لثه شود. راهکار: بهداشت دهان و دندان، مانند مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم، را به خوبی رعایت کنید.

تأثیر سرطان ها و درمان های آنها روی دهان

زخم های دهان یا موکوزیت همراه با سرطان یا درمان های آن

فرد مبتلا به سرطان ممکن است دارای تورم داخل دهان و گلو باشد که می تواند منجر به بروز زخم های دردناک داخل دهان شود. این شرایط موکوزیت نامیده می شود.

اگر در طول درمان سرطان درد، زخم های دهان یا تغییرات دیگر در دهان خود را تجربه کردید، به تیم مراقبت های درمانی خود اطلاع دهید. تسکین عوارض جانبی، بخش مهمی از مراقبت و درمان سرطان است. این “مراقبت تسکینی” یا “مراقبت حمایتی” نامیده می شود.

چه چیزی باعث بروز زخم های دهان می شود؟

پی بردن به علت بروز زخم های دهان به شما کمک خواهد کرد تا با تیم مراقبت های درمانی خود آنها را بهتر مدیریت کنید. شیمی درمانی، پرتو درمانی به ناحیه سر و گردن و پیوند مغز استخوان/ سلول های بنیادی همگی می توانند باعث ایجاد زخم های دهان شوند.

در مورد پرتو درمانی، علائم ممکن است بلافاصله ایجاد نشوند. پس از تکمیل پرتو درمانی، ممکن است بهبود زخم های دهان شما زمان ببرد.

زخم های دهان همچنین ممکن است یکی از نشانه های بیماری “پیوند در مقابل میزبان” باشد، یک عارضه جانبی شایع پیوند مغز استخوان/ سلول های بنیادی.

زخم های دهان چگونه درمان می شوند؟

بهترین راه برای مدیریت زخم های دهان پیشگیری یا درمان زود هنگام آنها است. اگر شیمی درمانی می کنید، مکیدن تکه های یخ درست قبل و در طول درمان ممکن است از بروز زخم های دهان جلوگیری کند. قبل از آغاز پرتو درمانی در ناحیه سر یا گردن به دندانپزشک متخصص در مراقبت های سرطان مراجعه کنید.

پزشک شما همچنین ممکن است راهکارهایی برای تسکین درد به شما توصیه کند، از جمله محلول دهانشویه ای به نام دهانشویه جادویی، گل جادویی یا مخلوط سه گانه. مواد تشکیل دهنده این دهانشویه ممکن است متفاوت باشد، اما معمولاً حاوی یک آنتی هیستامین، بی حس کننده، یک آنتی اسید، آنتی بیوتیک و یا یک ضد قارچ است. ممکن است برای شما داروی مسکن تجویز شود یا ممکن است به شما توصیه کنند از استامینوفن به صورت بدون نسخه استفاده کنید. در طول درمان سرطان از مصرف آسپرین خودداری کنید، مگر اینکه نظر پزشک شما چیزی غیر از این باشد. تیم مراقبت درمان شما ممکن است از یک داروی مایع تجویزی به نام پالیفرمین (کپیوانس) استفاده کند. این دارو از طریق ورید (داخل وریدی؛ IV) داده می شود. برای کاهش خطر ابتلا به موکوزیت، این دارو می تواند قبل و بعد از درمان های خاص استفاده شود.

مهم است که در طول درمان سرطان به خوردن و نوشیدن به طور منظم ادامه دهید، اما زخم های دهان ممکن است باعث شوند این روند ناراحت کننده باشد. برای کمک،  30 دقیقه قبل از خوردن یا آشامیدن داروی ضد درد خود را مصرف کنید. صحبت با یک متخصص تغذیه معتبر می تواند برای دریافت راهکارهای دیگر برای کمک به زخم های دهان بسیار مفید باشد. به عنوان مثال، آنها می توانند به شما کمک کنند تا بفهمید که آیا شما نیاز به مصرف مکمل های غذایی مانند شیک های پروتئینی دارید، تا مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت کنید.

این ایده خوبی است که در طول درمان سرطان بویژه مراقب دهان خود باشید. نکات زیر ممکن است کمک کننده باشند:

• دندان های خود را چندین بار در روز، به آرامی با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید. اگر زخم های دهان شما شدید هستند، به جای مسواک، از اسفنج دهانی روی چوب استفاده کنید.
• به آرامی نخ دندان بکشید.
• با محلول آب نمک و جوش شیرین دهان خود را بشویید یا غرغره کنید. مخلوط نصف قاشق چایخوری نمک به اضافه نصف قاشق چایخوری جوش شیرین را در یک لیوان آب امتحان کنید.
• از شستشوی دهان با دهانشویه های حاوی الکل اجتناب کنید.
• اگر دندان مصنوعی استفاده می کنید، زمان استفاده از آنها را کاهش دهید. از استفاده آنها در شب خودداری کنید و بین وعده های غذایی آنها را از دهان خارج کنید.
• غذاهایی را انتخاب کنید که نیاز به جویدن اندک داشته یا جویدن نیاز نداشته باشند.
• از غذاهای اسیدی، تند، شور، درشت و خشک اجتناب کنید.
• سعی کنید مایعات را با نی بنوشید تا از تحریک زخم های دهان خود جلوگیری کنید.
• راهکارهای دیگری که با استفاده از آزمایش های بالینی تحت مطالعه بیشتر قرار دارند، عبارتند از استفاده از کرایوتراپی (استفاده از سرما) یا لیزر درمانی سطح پایین.

اگر زخم های دهانی دارید با پزشک، پرستار یا سایر اعضای تیم مراقبت های درمانی خود صحبت کنید. آنها می توانند به شما کمک کنند تا راه حل هایی پیدا کنید که به کاهش درد کمک خواهند کرد تا مطمئن شوید که مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت می کنید.

تأثیر سرطان ها و درمان های آنها روی دهان

قبل از آغاز درمان سرطان

حداقل 4 هفته قبل از آغاز درمان سرطان خود به دندانپزشک مراجعه کنید. هدف حل هر گونه مشکل موجود دندانی است که ممکن است داشته باشید. علت این است که یک مشکل موجود، پس از آغاز درمان سرطان، می تواند مشکلات بیشتری ایجاد کند، حتی ممکن است در درمان اختلال ایجاد کند.

اگر به جراحی دندان نیاز دارید، حداقل 2 هفته قبل از آغاز پرتو درمانی یا شیمی درمانی آن را انجام دهید. به این ترتیب، زمان کافی برای بهبودی خواهید داشت.

در طول درمان سرطان

بهداشت دهان مهم است: مسواک بزنید، نخ دندان بکشید و دهانشویه استفاده کنید. تکرار فراموش نشود. بهتر است مسواک نرم استفاده کنید. از دندانپزشک خود بپرسید که از چه مسواک نرمی باید استفاده کنید.

نکات دیگر:

• مراقب آنچه می خورید و می نوشید باشید. بویژه، از شکر دوری کنید.
• از محصولات تنباکو استفاده نکنید.
• مقادیر زیاد مایعات بنوشید.
• از تیم مراقبت های درمانی خود در مورد دهانشویه ها و ژل های فلورایده بپرسید. اینها می توانند استحکام دندان های شما را افزایش دهند.
• ممکن است بخواهید به جویدن آدامس فاقد قند فکر کنید.

مراقب احساسی که داخل دهان خود دارید باشید. آیا درد دارید؟ آیا حس چشایی خود را از دست داده اید؟ آیا داخل دهان شما بی حس شده است؟ هر گونه نگرانی را فوراً با تیم مراقبت های درمانی خود در میان بگذارید. راهکارهایی برای درمان یا تسکین این عوارض جانبی بخواهید.

کمی تلاش منجر به نتایج بزرگ می شود.

گاهی اوقات، ممکن است بهداشت دهان و دندان اولویت مهمی به نظر نرسد، اما ارزش سرمایه گذاری دارد. این اقدامات تا حد زیادی خطر بروز عفونت را کاهش خواهند داد و به شما کمک خواهند کرد پس از پایان درمان دهان سالمی داشته باشید.

تأثیر سرطان ها و درمان های آنها روی دهان

تأثیر سرطان دهان روی زندگی

اگر سرطان در دهان دارید، می تواند زندگی شما را تغییر دهد. اینکه چگونه روی روال روزمره زندگی شما تأثیر می گذارد به اندازه و محل سرطان شما و میزان پیشرفته بودن آن بستگی دارد. اما صرف نظر از نوع آن، می توانید کمک بخواهید و روش هایی برای پرداختن به تغییرات پیدا کنید.

سرطان دهان از داخل دهان آغاز می شود. این نوع سرطان می تواند از روی لب ها، زبان، لثه ها، کف و سقف دهان، و جاهای دیگر آغاز شود. ممکن است شما نیاز به جراحی، پرتو درمانی، یا شیمی درمانی داشته باشید- گاهی اوقات ترکیبی از هر دو. سرطان و درمان های آن می توانند نحوه غذا خوردن، حرف زدن، و ظاهر شما را تغییر دهد. و ممکن است به لحاظ روحی و روانی نیز تأثیر گذار باشد.

غذا خوردن

سوزش و تورم ناشی از جراحی می تواند جویدن و بلعیدن را ناراحت کننده کند. پرتو درمانی می تواند باعث تغییر مزه غذاها به تلخ یا فلزی، یا حتی باعث خشکی دهان شود. برخی از درمان ها می توانند باعث ایجاد حالت تهوع شوند. ممکن است دندان های خود را نیز از دست داده باشید.

بسیاری از این مشکلات را می توان درمان کرد یا به مرور زمان بهتر خواهند شد. تغییرات کوچک می توانند به شما کمک کنند بدن خود را تغذیه کنید.

• اگر بلعیدن برای شما دشوار است، به جای وعده های غذایی بزرگ، هر 2 تا 3 ساعت یک مرتبه، وعده های کوچک بخورید.
• رژیم غذایی حاوی غذاهای نرم، مانند سوپ، موز، و تخم مرغ را امتحان کنید.
• برای مرطوب نگهداشتن دهان، همراه خود آب داشته باشید، یا ممکن است پزشک برای شما بزاق مصنوعی تجویز کند.
• غذاهای خود را با مواد معطری مانند گیاهان و ادویه جات ترش کنید.
• اگر دهان شما زخم یا عفونت دارد از خوردن غذاهای تند اجتناب کنید.

اگر در حفظ وزن خود مشکل دارید، ممکن است پزشک از شما بخواهد برای مدتی از لوله تغذیه استفاده کنید که با استفاده از آن غذای مایع مستقیماً وارد معده شما می شود تا مجبور نباشید غذا را قورت دهید. یک متخصص تغذیه می تواند در مورد اینکه چه چیزی بخورید و چگونه خوردن آن را آسان تر کنید، بیشتر شما را راهنمایی کند.

حرف زدن

نحوه صحبت شما ممکن است تغییر کند. این به اندازه و محل سرطان شما و مقدار بافتی بستگی دارد که پزشکان باید بردارند. به عنوان مثال، سرطان روی زبان شما می تواند ایجاد صداهای “ل” و “ر” را دشوارتر کند. اگر روی سقف دهان خود زائده ای دارید، ممکن است صدای شما تغییر کند. ممکن است حتی صدای خود را از دست بدهید.

یک متخصص گفتار و زبان می تواند به شما کمک کند واضح تر صحبت کنید. گاهی اوقات، ابزارهای متحرکی شبیه ریتینرهای دندانی می توانند بخش هایی که بافت یا دندان های از دست رفته دارند را پر کنند تا به شما کمک کنند بهتر صحبت کنید و غذا بخورید.

ظاهر

جراحی روی لب ها، فک و جاهای دیگر دهان، می تواند ظاهر شما را تغییر دهد. ممکن است برای بازسازی استخوان ها یا بافت ها، جراحی ترمیمی یا پلاستیک انجام دهید. در بیشتر موارد، زخم های بزرگی را نخواهید دید و معمولاً به مرور زمان محو می شوند. با آرایش می توان پیوند پوست و جای زخم را پوشاند.

برخی افراد ممکن است برای نفس کشیدن نیاز به یک سوراخ جراحی در جلوی گردن داشته باشند که استوما نامیده می شود. معمولاً این سوراخ تنها برای مدتی نیاز است.

سلامت عاطفی

به خانواده، دوستان و آشنایان خود تکیه کنید تا احساس تنهایی نکنید. احتمالاً پس از انجام درمان‌های خود، انواع احساسات را خواهید داشت. ممکن است نگران عود سرطان باشید. ممکن است از برخورد با بیماری خود و پیامدهای آن استرس داشته باشید. همچنین احساس افسردگی یا اضطراب در مورد تغییرات بدن، سلامتی و زندگی شما شایع است. به مرور زمان خلق و خوی شما بهتر خواهد شد. در غیر اینصورت، از یک متخصص کمک بخواهید. ممکن است لازم باشد به یک گروه حمایت سرطان ملحق شوید یا با سایر افرادی ارتباط برقرار کنید که تجربه های مشابهی داشته اند.