پریودنتیت که بیماری لثه نیز نامیده می شود، نوعی عفونت جدی لثه است که به بافت های نرم دهان آسیب می رساند و اگر بدون درمان باقی بماند می تواند استخوان هایی که دندان های شما را حمایت می کنند را تخریب نماید. پریودنتیت می تواند باعث باعث لق شدن دندان یا از دست رفتن آن شود. پریودنتیت شایع است اما کاملاً قابل پیشگیری است. این بیماری معمولاً نتیجه بهداشت دهانی ضعیف است. حداقل دو مرتبه مسواک زدن و یک مرتبه نخ دندان کشیدن در طول روز و مراجعه منظم برای چکاپ های دندانپزشکی، می توانند احتمال موفقیت آمیز بودن درمان پریودنتیت را افزایش دهند، علاوه بر این، می توانند احتمال گسترش و پیشرفت آن را کاهش دهند.

علائم و نشانه های پریودنتیت

لثه های سالم محکم و صورتی کم رنگ هستند و به شکلی محکم اطراف دندان ها قرار می گیرند. علائم و نشانه های پریودنتیت می توانند شامل موارد زیر باشند:

• لثه ها متورم می شوند یا پف می کنند
• لثه ها به رنگ های قرمز روشن، قرمز تیره، یا زرشکی
• با لمس لثه ها درد احساس می شود
• لثه ها به راحتی دچار خونریزی می شوند
• پس از مسواک زدن مسواک صورتی رنگ می شود
• پس از مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن، با تف کردن خون مشاهده می شود.
• بوی بد دهان
• بین دندان ها و لثه ها چرک ترشح می شود.
• دندان ها لق می شوند یا از دست می روند.
• حین جویدن درد زیادی احساس می شود.
• بین دندان ها فواصل جدیدی ایجاد می شوند.
• لثه ها از روی دندان ها کنار می روند (تحلیل می روند)، و باعث می شود دندان ها بلندتر به نظر برسند.
• تغییر در نحوه قرار گیری دندان ها روی یکدیگر هنگام بستن بایت.

پریودنتیت یا بیماری لثه

چه زمانی باید به دندانپزشک مراجعه کرد؟

توصیه های دندانپزشک خود مبنی بر مراجعه برای چکاپ های منظم را دنبال نمایید. در صورتی که متوجه هر گونه علامت و نشانه پریودنتیت شدید، هر چه سریع تر به دندانپزشک مراجعه نمایید. هر چه زودتر به دنبال مراقبت باشید، شانس معکوس کردن آسیب های ناشی از پریودنتیت نیز بیشتر خواهد بود.

علل پریودنتیت

در اکثر موارد، گسترش پریودنتیت با پلاک های دندانی آغاز می شود- فیلم های چسبناکی که اساساً از باکتری تشکیل شده اند. این مشکل اگر درمان نشده باقی بماند، در زیر برای شما توضیح می دهیم که چگونه پیشرفت می کند و در نهایت به پریودنتیت تبدیل می شود:

• روی دندان های شما پلاک تشکیل می شود وقتی نشاسته و شکر موجود در غذای شما با باکتری هایی تماس پیدا می کند که به طور معمول داخل دهان شما وجود دارند. دو مرتبه مسواک زدن و یک مرتبه نخ دندان کشیدن در طول روز می توانند به زدودن پلاک های دندانی کمک کنند اما پلاک ها به سرعت مجدداً شکل می گیرند.
• پلاک می تواند زیر خط لثه ها سفت شود و به تارتار (رسوب) تبدیل شود اگر روی دندان ها باقی بماند. زدودن رسوب های روی دندان ها دشوارتر است و مملو از باکتری هستند. هر چه پلاک های دندانی برای مدت زمان طولانی تری باقی بمانند و تارتار روی دندان ها باقی بماند، آسیب بیشتری می توانند به دندان ها وارد کنند. شما نمی توانید با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن از شر تارتار رها شوید- برای زدودن آنها به پاکسازی تخصصی دندان ها نیاز خواهید داشت.
• پلاک های دندانی می توانند منجر به بروز ژینژیویت شوند، خفیف ترین شکل بیماری لثه. ژینژیویت به حساسیت و التهاب بخشی از بافت لثه اطراف پایه دندان گفته می شود. ژینژیویت می تواند با درمان های تخصصی و مراقبت های خانگی دهانی معکوس شود.
• التهاب لثه در حال پیشرفت می تواند موجب بروز پریودنتیت شود، در نهایت منجر به بروز پاکت های پریودنتال مملو از پلاک، تارتار، و باکتری بین لثه ها و دندان های شما شود. گاهی اوقات این پاکت ها عمیق تر می شوند و پر از باکتری بیشتری می شوند. این عفونت های عمیق اگر اگر درمان نشوند می توانند منجر به از دست رفتن بافت و استخوان شوند، و در نهایت ممکن است یک یا چند دندان خود را از دست دهید. علاوه بر این، التهاب مزمن در حال پیشرفت نیز می تواند به سیستم ایمنی بدن شما فشار وارد کند.

پریودنتیت یا بیماری لثه

عوامل خطرزای پریودنتیت

عواملی که می توانند خطر پیشرفت پریودنتیت شما را افزایش دهند عبارتند از:

• ژینژیویت
• عادات ضعیف بهداشتی دهان
• کشیدن سیگار یا جویدن تنباکو
• تغییرات هورمونی، مانند تغییراتی که به بارداری یا یائسگی مربوط می شوند
• مصرف تفریحی مواد مخدر، مانند کشیدن ماری جوآنا یا بخار زدن
• چاقی
• سوء تغذیه، شامل کمبود ویتامین C
• عوامل ژنتیکی
• داروهای خاصی که باعث خشکی دهان یا تغییرات لثه ها می شوند.
• شرایطی که باعث می شوند سیستم ایمنی بدن افت پیدا کند، مانند لوسمی، ایدز و درمان سرطان
• بیماری های خاص مانند دیابت، آرتروز و بیماری کرون

پریودنتیت یا بیماری لثه

عوارض جانبی و مشکلات

پریودنتیت می تواند باعث شود دندان ها از دست بروند. باکتری که مسئول بروز پزیودنتیت است می تواند از طریق بافت لثه وارد جریان خون شود و احتمالاً می تواند دیگر بخش های بدن را تحت تأثیر قرار دهد. به عنوان مثال، پریودنتیت با بیماری های تنفسی، آرتروز، بیماری عروق کرونر و مشکلات کنترل قند خون در دیابت.

پیشگیری از پریودنتیت

بهترین راه برای پیشگیری از پریودنتیت دنبال کردن یک برنامه بهداشت خوب دهانی است، برنامه ای که خیلی زود آن را آغاز کنید و در طول کل زندگی خود به صورت مستمر آن را انجام دهید.

• بهداشت خوب دهانی. که به معنای مسواک زدن دندان ها به مدت حداقل دو دقیقه حداقل دو مرتبه در طول روز- صبح و قبل از رفتن به رختخواب- و حداقل یک مرتبه نخ دندان کشیدن در طول روز. نخ دندان کشیدن. نخ دندان کشیدن قبل از مسواک زدن اجازه می دهد ذرات غذای شل شده و باکتری ها را پاک کنید. بهداشت خوب دهانی از ایجاد محیط مطلوب باکتری های خاصی که منجر به بروز بیماری پریودنتال می شوند اطرف دندان ها جلوگیری می نماید.
• مراجعات منظم به دندانپزشک. معمولاً هر 6 تا 12 ماه یک مرتبه برای پاکسازی های منظم به دندانپزشک مراجعه کنید. اگر عوامل خطرزایی دارید که احتمال گسترش پریودنتیت را افزایش می دهند- مانند داشتن دهان خشک، مصرف برخی داروهای خاص- ممکن است بیشتر از حد معمول نیاز به پاکسازی های حرفه ای داشته باشید.

تشخیص پریودنتیت

برای تعیین اینکه شما پریودنتیت دارید یا خیر، و اینکه چگونه باید آن را درمان کرد، دندانپزشک شما ممکن است کارهای زیر را انجام دهد:

• سوابق پزشکی شما را مرور کند تا همه عواملی که می توانند به علائم شما ربط داشته باشند، از جمله کشیدن سیگار یا مصرف برخی داروهای خاص که موجب خشکی دهان می شوند، را شناسایی نماید.
• دهان شما را معاینه می کند تا به دنبال پلاک ها و تارتارهایی باشد که روی دندان ها و زیر خط لثه ها تشکیل و انباشته می شوند، علاوه بر این به دنبال خونریزی های راحت خواهد بود.
• عمق پاکت ها را اندازه گیری می کند، فرو رفتگی های بین لثه ها و دندان ها. این کار را با قرار دادن پروب دندانپزشکی کنار دندان ها و زیر خط لثه ها، معمولاً در چند نقطه در سراسر دهان انجام می دهند. در یک دهان سالم، عمق پاکت های پریودنتال معمولاً بین 1 تا 3 میلی متر است. پاکت های عمیق تر از 4 میلی متر ممکن است نشان دهنده پریودنتیت باشند. پاکت های عمیق تر از 5 میلی متر نمی توانند به خوبی پاکسازی هم شوند.
• عکس رادیوگرافی با اشعه ایکس بگیرد تا از دست رفتن استخوان را در قسمت هایی که پاکت های پریودنتال عمیق تری مشاهده کرده است چک کند.

پریودنتیت یا بیماری لثه

ممکن است دندانپزشک شما یک جلسه دیگر برای مراجعه مشخص نماید یا بر اساس وخامت بیماری، پیچیدگی درمان، ریسک فاکتورهای شما و سلامت شما، شما را به پریودنتیست ارجاع دهد.

درمان های پریودنتیت

درمان ممکن است توسط پریودنتیست یا دندانپزشک انجام شود. هدف درمان پریودنتیست پاکسازی کامل و دقیق پاکت های اطراف دندان ها و پیشگیری از آسیب به استخوان های اطراف است. علاوه بر این، وقتی شما کارهای روتین روزانه مراقبت های بهداشتی دهان را به خوبی انجام می دهید، شرایط سلامتی که ممکن است روی سلامت دندان ها تأثیر داشته باشند، و توقف استفاده از تنباکو، شما بهترین شانس را برای درمان موفقیت آمیز دارید.

پریودنتیت یا بیماری لثه

درمان های غیر جراحی

در صورتی که پریودنتیت پیشرفته نیست، درمان ممکن است شامل فرایندهایی باشد که کمتر تهاجمی هستند، از جمله:

• جرمگیری. با انجام این فرایند تارتار و باکتری ها از روی سطح دندان ها و زیر لثه ها برداشته می شوند. این کار ممکن است با استفاده از ابزارها، لیزر، یا ابزار اولتراسونیک انجام شود.
• تسطیح سطح ریشه یا روت پلنینگ Root planing. با انجام روت پلنینگ سطوح ریشه ها صاف و صیقلی می شوند، از انباشته شدن بیشتر تارتار و باکتری ها جلوگیری می شود، و محصولات جانبی باکتریایی که با التهاب و تأخیر در بهبود یا اتصال مجدد لثه ها به سطوح دندان ها نقش دارند، زدوده می شوند.
• آنتی بیوتیک ها. آنتی بیوتیک های موضعی یا خوراکی می توانند به کنترل عفونت های باکتریایی کمک کنند. آنتی بیوتیک های موضعی می توانند شامل دهانشویه های آنتی بیوتیک یا زدن ژل های حاوی آنتی بیوتیک در فضای بین دندان ها و لثه ها یا داخل پاکت ها پس از پاکسازی عمیق آنها باشند. با این حال، ممکن است برای حذف کامل باکتری هایی که موجب بروز عفونت می شوند، آنتی بیوتیک های خوراکی لازم باشند.

پریودنتیت یا بیماری لثه

درمان های جراحی

اگر شما پریودنتیت پیشرفته داشته باشید، درمان ممکن است مستلزم جراحی دندانی باشد، از جمله:

• جراحی فلپ (جراحی کاهش پاکت پریودنتال). دندانپزشک یا پریودنتیست شما برش کوچکی در لثه شما ایجاد می نماید به گونه ای که بخشی از بافت لثه بتواند رو به عقب برگردانده شود و بتوان برای جرمگیری و تسطیح سطح ریشه ها به صورت مؤثرتر پوشش روی ریشه ها را برداشت. از آنجا که پریودنتیت اغلب موجب تحلیل استخوان می شود، ممکن است قبل از بخیه زدن مجدد بافت لثه در جای خود استخوان زیرین مجدداً کانتور شود. پس از آنکه بهبود پیدا کردید، تمیز کردن این منطقه ها و حفظ سلامت بافت لثه ها راحت تر است خواهد بود.
• پیوند بافت نرم. وقتی شما بافت لثه خود را از دست می دهید، خط لثه شما تحلیل می رود. ممکن است لازم باشد مقداری از بافت نرم آسیب دیده تقویت شود. این کار معمولاً با برداشتن مقدار اندکی بافت از سقف دهان (پلت یا کام) یا استفاده از بافت از یک منبع اهداء کننده دیگر و اتصال آن به محلی انجام می شود که تحت تأثیر قرار گرفته است. این می تواند به کاهش تحلیل بیشتر لثه ها و پوشش دهی قسمت هایی از ریشه که پوشش خود را از دست داده اند کمک کند و به دندان های شما ظاهر خوشایندتری ببخشد.
• پیوند استخوان. این فرایند زمانی انجام می شود که پریودنتیت موجب تخریب استخوان پیرامون ریشه دندان ها شده باشد. پیوند ممکن است از یک تکه کوچک استخوان خود شما تشکیل شده باشد، یا استخوان ممکن است مصنوعی یا از فرد اهدا کننده باشد. پیوند استخوان با نگه داشتن دندان ها در جای خود، به پیشگیری از تحلیل دندان ها کمک می کند. علاوه بر این، به عنوان پایه ای جهت رشد مجدد استخوان طبیعی عمل می کند.
• بازسازی هدایت شده بافت. این کار اجازه می دهد بازسازی مجدد استخوانی که توسط باکتری تخریب شده است اتفاق بیفتد. در یک رویکرد، دندانپزشک تکه خاصی از مواد سازگار با بدن انسان را بین استخوان موجود و دندان قرار می دهد. این مواد از ورود ناخواسته بافت به داخل منطقه در حال بهبود جلوگیری می کند و اجازه می دهد به جای آن استخوان مجدداً رشد کند.
• پروتئین تحریک کننده رشد بافت. تکنیک دیگر عبارت است از اعمال یک ژل خاص روی ریشه بیمار دندان. این ژل حاوی همان پروتیئن هایی است که در مینای دندان در حال رشد وجود دارد و رشد استخوان و بافت سالم را تحریک می کند.

سبک زندگی و درمان های خانگی

این روش ها را به منظور کاهش یا پیشگیری از پریودنتیت انجام دهید:

• دو مرتبه در طول روز مسواک بزنید، بهتر است این کار را پس از هر وعده غذایی یا میان وعده نیز انجام دهید.
• از مسواک های نرم استفاده کنید و حداقل هر سه ماه یک مرتبه آن را تعویض کنید.
• به فکر استفاده از مسواک های برقی باشید، که ممکن است در زدودن پلاک ها و تارتار مؤثرتر باشند.
• هر روز نخ دندان بکشید.
• به توصیه دندانپزشک خود از دهانشویه استفاده کنید تا به کاهش پلاک های بین دندان ها کمک کنید.
• مسواک زدن و نخ دندان کشیدن خود را با استفاده از مسواک بین دندانی و خلال دندان تکمیل کنید.
• پاکسازی های تخصصی دندانی را به طور منظم انجام دهید.
• سیگار نکشید و از جویدن تنباکو خودداری کنید.