هر چند موفقیت درمان غیر جراحی اندودانتیک (درمان ریشه یا عصب کشی) بیش از 99% است، در برخی موارد نادر ممکن است دندان به خوبی بهبود پیدا نکند. در صورتی که پس از این درمان بیمار همچنان درد داشته باشد یا ناحیه دندان عفونی درمان شده متورم باقی بماند، این احتمال وجود دارد که بافت عفونی باقی مانده باشد. اگر این عفونت درمان نشود، موجب تخریب استخوان و بافت پیرامون خود خواهد شد و درد بیشتری با خود به همراه خواهد داشت.

از جمله علل بروز این مشکل عبارتند از عدم تخلیه کامل بافت عفونی یا عفونت مجدد آن پس از درمان ریشه. در این صورت، انجام درمان مجدد کانال ریشه دندان ضروری خواهد بود. در برخی موارد نادر دیگر، ممکن است حفره پالپ با رسوب کلسیم مسدود شده باشد در نتیجه دسترسی به قسمت عفونی زیر آن از سطح روی دندان با استفاده از ابزارهای درمان ریشه دشوار خواهد بود. علاوه بر این موارد، در صورتی که این احتمال وجود داشته باشد که با دسترسی به ریشه دندان از سطح جونده، خود دندان آسیب ببیند، اپیکواِکتومی (جراحی ریشه دندان) انجام خواهد شد.

در این مرحله متخصص درمان ریشه انجام اپیکواِکتومی را ضروری خواهد دانست تا به کمک آن دندان حفظ شود. در این درمان اندودنتیست از زیر خط لثه به عفونت دسترسی پیدا خواهد کرد. بافت عفونی از انتهای نوک ریشه یا اپکس برداشته می شود. اما از آنجا که حساسیت این جراحی بالا است برای حصول نتایج بهتر، با استفاده از میکروسکوپ جراحی و ابزارهای کوچک جراحی (میکروسرجیکال) انجام می شود.

جراحی ریشه دندان با میکروسکوپ دندانپزشکی

فرایند درمان اپیکواِکتومی (جراحی ریشه دندان)

درست مانند هر فرایند جراحی دیگری، متخصص اندودنتیست پرونده کاملی از سوابق دندانپزشکی و نیز شرایط جسمی شما تهیه خواهد کرد و توجه خاصی به داروهای مصرفی شما خواهد داشت و اینکه در ناحیه صورت یا سینوس ها اخیراً عفونت داشته اید یا خیر. ممکن است پیش از آغاز جراحی برای شما آنتی بیوتیک، داروهای ضد التهاب، یا دیگر داروهای خشک کننده تجویز کند. به طور کلی، اپیکواِکتومی نیز درست مانند دیگر فرایندهای دندانپزشکی با بی حسی موضعی انجام می شود و برای کاهش اضطراب بیمار طی جراحی ممکن است از داروهای آرامبخش خوراکی یا تزریقی استفاده شود.

پس از بی حس شدن محل جراحی، جراح برش کوچکی در حاشیه لثه ایجاد می کند و از کنار یا پایین دندان به آن دسترسی پیدا می کند. اغلب با استفاده از یک میکروسکوپ جراحی منطقه عفونی با دقت برداشته و یا تخلیه می شود. در صورت نیاز، با استفاده از مواد سازگار با بدن انسان، انتهای ریشه از پایین پر و سیل (مهر و موم) می شود. در انتها بافت های لثه به یکدیگر بخیه زده می شوند. این فرایند معمولاً بین یک تا یک ساعت و نیم طول خواهد کشید، که البته برای دندان های جلو کوتاه تر و برای دندان های عقب طولانی تر خواهد بود.

جراحی ریشه دندان با میکروسکوپ دندانپزشکی

کمک میکروسکوپ دندانپزشکی به درمان اندودانتیک

در چند دهه اخیر، درمان اندودانتیک به کمک میکروسرجری با استفاده از تکنیک ها، مواد و ابزار جدید پیشرفت بسیاری داشته است. مهم ترین آنها میکروسکوپ جراحی بوده است که در تمام مراحل درمان می تواند محل جراحی را با بزرگنمایی باور نکردنی و کیفیت بالا نشان دهد. ابزاری که اندودونتیست ها استفاده می کنند کوچکتر شده و دقت آن بالاتر رفته است، به همین دلیل حجم استخوانی که برداشته می شود بسیار اندک است. بعلاوه، برای پر کردن حفره زیر ریشه دندان، به جای آمالگام که در گذشته استفاده می شد ماده جدیدی به نام MTA (Mineral Trioxide Aggregate) معرفی شده است که اجازه می دهد سیل بهتری فراهم شود و خاصیت آنتی باکتریال دارد و می تواند باعث شود فرایند بهبود با سرعت بیشتری پیش برود.

بهبودی پس از میکروسرجری اپیکواِکتومی

احتمالاً روز بعد از جراحی می توانید به محل کار خود برگردید، اما بهبودی کامل دو هفته طول خواهد کشید. چند ماه طول می کشد تا استخوان فک اطراف ریشه دندان مجدداً رشد کند. درست مانند هر جراحی دیگری، اطراف دندان مقداری تورم وجود خواهد داشت. درد و ناراحتی که بیمار احساس می کند معمولاً با کمک داروهای مسکنی که نیاز به تجویز پزشک ندارند بر طرف خواهد شد. اگر جراحی مربوط به یکی از دندان های مولر فک بالا، مخصوصاً در نزدیکی سینوس ها باشد، ممکن است دندانپزشک آنتی بیوتیک تجویز کند تا از عفونت سینوس پیشگیری کند. برای کشیدن بخیه ها باید 3 تا 5 روز پس از جراحی مجدداً به مطب دندانپزشک خود مراجعه کنید. این کار تنها 5 تا 10 دقیقه طول خواهد کشید.

مشکلاتی که ممکن است پس از جراحی بروز پیدا کند.

هر چند هیچ یک از فرایندهای جراحی تضمین شده نیستند، اما نتایج جراحی درمان ریشه و نیز جراحی اپیکواِکتومی (جراحی ریشه دندان) تا پایان عمر دوام خواهند داشت، با این حال مانند دیگر فرایندهای جراحی، احتمال عفونت مجدد پس از آن هنوز هم وجود دارد. دندانپزشک دستورالعمل های لازم برای مراقبت از دندان طی دو هفته نخست پس از فرایند جراحی را در اختیار شما قرار خواهد داد، از جمله تکنیک های مسواک زدن و اینکه از خوردن چه غذاهایی باید اجتناب کنید.

زمانی که جراحی روی دندان های پرمولر فک بالا انجام می شود، همیشه احتمال عفونت سینوس یا آسیب به آن وجود خواهد داشت و زمانی که در موارد نادر دندان های مولر فک پایین نیاز به جراحی داشته باشند احتمال آسیب به عصب وجود خواهد داشت. دندانپزشک با دقت دندان ها و اطراف آنها را معاینه و بررسی خواهد کرد و با گرفتن تصویر رادیوگرافی متوجه هر گونه مشکل خواهد شد.

کاملاً مشخص است که اگر عفونت گسترش پیدا کند یا دندان به شکل بدی آسیب ببیند، دیگر انجام اپیکواِکتومی تأثیری نخواهد داشت و باید دندان کشیده شود. دندانپزشک تا حد امکان سعی خواهد کرد دندان با این مشکل مواجه نشود، زیرا دندان طبیعی ترمیم شده بهتر از کاشت ایمپلنت و استفاده از بریج یا دندان های مصنوعی است.