ایمپلنت های دندانی به درمان هایی ایده آل برای بیمارانی تبدیل شده اند که دندان از دست رفته دارند. از آنجا که ایمپلنت های دندانی مستقیماً داخل استخوان ها تکیه داده اند، ثبات بیشتری فراهم می آورند و ظاهر طبیعی تری دارند، در عین حال که خطر تحلیل استخوان و آتروفی نیز کاهش می یابد. دیابت یکی از ریسک فاکتورهای کاشت ایمپلنت های دندانی است، و دیابت وخیم یا کنترل ضعیف آن یکی از مشکلات سر راه کاشت ایمپلنت های دندانی هستند. بیماران دیابتی تأخیر در بهبود زخم را تجربه می کنند، که روی روند اسئواینتگریشن (جوش خوردن ایمپلنت با استخوان) تأثیر می گذارد. دیابت می تواند روند بهبود زخم پس از کاشت ایمپلنت های دندانی را دچار اختلال نماید.

در نتیجه، نرخ شکست ایمپلنت های دندانی در بیماران دیابتی خیلی بالاتر از بیماران غیر دیابتی است. برخی مطالعات نشان می دهند که افرادی که دیابتشان به خوبی کنترل شده است، نرخ موفقیت کاشت ایمپلنت های دندانی در آنها شبیه نرخ موفقیت همین درمان در افراد سالم و بدون دیابت است.

کاشت ایمپلنت بیماران دیابتی

دیابت و مشکلات دهان و دندان

دیابت ها گروهی از اختلالات متابولیک هستند که مشخصه ویژه آنها بالا رفتن سطح گلوکز پلاسما است. این بالا رفتن قند خون نتیجه نقص در ترشح و تولید انسولین، عمل کردن انسولین، یا هر دو است. دیابت شایع ترین بیماری غدد درون ریز است که 5% تا 10% از افراد جامعه را تحت تأثیر قرار می دهد. دیابت نوع 1 (که تحت عنوان دیابت وابسته به انسولین تعریف می شود) در نتیجه اختلال خود ایمنی سلول های بتا بوجود می آید، که منجر به نقص کامل یا نسبی انسولین می شود.

از جمله علائم بالینی دیابت نوع 1 عبارتند از پر ادراری، عطش و تشنگی، ضعف، خستگی، پر اشتهایی، کاهش وزن، تاری دید مکرر، التهاب واژن، خارش مقعد، نوروپاتی محیطی، و شب ادراری. یافته های آزمایشگاهی عبارتند از وجود قند در ادرار، وجود کتون در ادرار، و بالا بودن سطح گلوکز ناشتا>140ml/dl. علائم بالینی دیابت نوع 2 مانند عبارتند از پر ادراری، ضعف، خستگی، تاری دید مکرر، التهاب واژن، و نوروپاتی محیطی؛ در کنار علائم آزمایشگاهی شبیه علائم آزمایشگاهی دیابت نوع 1. دیابت ها با مشکلات سیتمیک متعددی همراه هستند، از جمله بیماری های macrovascular (مربوط به قلب و عروق)، بالا رفتن احتمال بروز عفونت، و تغییر روند بهبود زخم.

این موجب بالا رفتن خطر مشکلات پس از جراحی پس از همه نوع جراحی خواهد شد، از جمله جراحی ایمپلنت های دندانی. دیابت از جمله ریسک فاکتورهای اصلی برای بیماری پریودنتال است. دیابت تأثیر منفی روی متابولیسم استخوان دارد، زیرا موجب کاهش تمایز و تولید استئوبلاست ها، کاهش تولید کلاژن، و آپوپتوز (مرگ) استئوبلاست ها می شود که در محیط قند خون بالا توضیح داده شده اند. در محیط دهان، این بیماری با زروستومیا (خشکی دهان)، بالا رفتن سطح قند خون بزاق، تورم غدد بناگوش، و بالا رفتن بروز پوسیدگی های دندانی می شود. از آنجا امید به زندگی در سراسر دنیا رو به افزایش است، مخصوصاً در کشورهای در حال توسعه، دندانپزشک ها بیشتر و بیشتر به درمان بیمارانی می پردازند که دیابت دارند.

کاشت ایمپلنت بیماران دیابتی

ترمیم استخوان و دیابت

موفقیت کاشت ایمپلنت های دندانی به ارتباط مستقیم استخوان با ایمپلنت وابسته است. شکل گیری استخوان رو و اطراف ایمپلنت های دندانی با مکانیزم های طبیعی و عادی ترمیم استخوان حاصل می شوند. اما، متابولیسم استخوان و مواد معدنی در دیابت تغییر می کنند. دیابت موجب کاهش نرخ تشکیل و تغییر شکل استخوان ها می شود. مکانیزم متابولیسم تغییر استخوان هنوز کاملاً مشخص نشده است، اما شاید با ناهنجاری های کلاژنی در واکنش به محصولات نهایی گلیکوزیلاسیون پیشرفته (AGE) بهتر بتوان آن را توضیح داد. شاید علت آن تغییراتی باشد که در روند واکنش به بهبود زخم پس از کاشت ایمپلنت در بیماران دیابتی بوجود می آید.

شکست زود هنگام ایمپلنت های دندانی می تواند نتیجه اضافه بار مکانیکی ایمپلنتی باشد که به خوبی با استخوان جوش نخورده است، یا استخوان به صورت نادرست اطراف آن شکل گرفته است. همه این دلایل برای اضافه بار، به احتمال زیاد یه شکل گیری AGE  مربوط می شوند. مفاهیم بیولوژیک تأثیرات دیابت روی اسئواینتگریشن می توانند به AGEهایی مربوط باشند که با سلول های شکل دهنده استخوان، پروتئین های سیگنال دهنده، و/ یا اجزاء ماتریکس خارج سلولی تماس دارند. حضور AGE می تواند محیطی بوجود بیاورد که برای اسئواینتگریشن نامطلوب است. به هم پیوستن AGE می تواند مانع تشکیل استخوان توسط پروتئین های تشکیل دهنده استخوان شود.

در آزمایشاتی که روی حیوانات انجام شده اند، در مقایسه با حیواناتی که به دیابت نوع 1 مبتلا نیستند، در حیوانات مبتلا به آن، دیابت موجب کاهش تماس استخوان و ایمپلنت در سطوح ماشینی شده و سطوح زبر ایمپلنت های دندانی می شود. حجم استخوان ترابکیولار اطراف ایمپلنت های دندانی نیز در حیوانات مبتلا به دیابت کاهش می یابد. استخوان کورتیکال نسبتاً بدون تغییر باقی می ماند. بر عکس، در حیواناتی که به دیابت نوع 2 مبتلا هستند، نشان داده شده است که هیچ تفاوتی در استئواینتگریشن یا حجم استخوان ترابکیولار اطراف سطوح ماشینی شده ایمپلنت های دندانی در مقایسه با حیواناتی که به دیابت مبتلا نیستند وجود ندارد.

استخوانی که به تازگی اطراف ایمپلنت شکل می گیرد در بیماران دیابتی که سطح قند خون آنها تحت کنترل نیست در مقایسه با بیمارانی که به دیابت مبتلا نیستند، نارس و نامنظم است و کیفیت استخوانی که به تازگی شکل گرفته است، نسبت به  در درجه پایین تری نسبت به استخوانی قرار دارد در افراد غیر دیابتی اطراف ایمپلنت ها شکل می گیرد.

مطالعات بالینی حاکی از این است که دیابت، در شرایطی که تحت کنترل متابولیک قرار داشته باشد، هیچ منافاتی با کاشت ایمپلنت های دندانی ندارد. تأثیر سن و طول دوره ابتلا به دیابت نیز روی موفقیت کاشت ایمپلنت های دندانی مورد بررسی قرار گرفته شده اند و نشان داده شده است که ارتباطی بین سن و نرخ موفقیت کاشت ایمپلنت های دندانی وجود ندارد. بیماران دیابتی تأخیر در بهبود زخم را تجربه می کنند، که به صورت منطقی روی روند اسئواینتگریشن تأثیر می گذارد. نرخ موفقیت پایین تر ایمپلنت های دندانی تنها در 85% از بیماران دیابتی وجود دارد، در حالی که طول دوره ابتلا به دیابت روی موفقیت کاشت ایمپلنت های دندانی تأثیر دارد. علاوه بر این، اکثر شکست های ایمپلنت های دندانی در بیماران دیابتی طی یک سال نخست پس از بارگذاری آنها اتفاق می افتد. دیابت می تواند بهبود استخوان پس از کاشت ایمپلنت های دندانی را دچار نقص کند.

کاشت ایمپلنت بیماران دیابتی

احتیاط های لازم در کاشت ایمپلنت برای بیماران دیابتی

• برای کاشت ایمپلنت های دندانی، سوابق پزشکی جامع باید به صورت دقیق از تمام بیماران جمع آوری شوند. در صورتی که بیمار سابقه ابتلا به دیابت داشته باشد، لازم است اطلاعات اضافی در خصوص وضعیت کنونی درمان او جمع آوری شوند.
• در صورتی که کنترل متابولیک یک بیمار دیابتی ظاهراً از نظر بالینی ناکافی باشد، بهتر است کاشت ایمپلنت به تعویق بیفتد تا وقتی که بهترین کنترل صورت گیرد. سطوح بالای گلوکز در پلاسما تأثیر منفی روی بهبود و روند تغییر شکل استخوان دارد. برای حصول اطمینان از اسئواینتگریشن ایمپلنت ها، که به عنوان پیوند مستقیم استخوان با سطح ایمپلنت شناخته می شود که بارگذاری فانکشنال روی آن انجام می شود، و به منظور پرهیز از تأخیر در بهبود بافت لثه، لازم است قبل و بعد از جراحی، سطح قند خون به خوبی تحت کنترل باشد. به منظور بررسی وضعیت سطح گلوکز خون در 6 تا 8 هفته قبل، دندانپزشک باید از مقدار HbA1c بیمار مطلع باشد. عدد HbA1c کمتر از 7% سطح خوب کنترل قند خون تلقی می شود (عدد نرمال برای افراد سالم بسته به آزمایشگاه های مختلف بین 5/3 تا 5/5% است).
• پزشک باید اهمیت مصرف کلیه داروهای دیابت در روزهای جراحی و حفظ سطح قابل قبول کنترل متابولیک در طول کل دوره درمان را به بیمار متذکر شود.

کاشت ایمپلنت بیماران دیابتی

• یک رژیم 10 روزه از طیف وسیعی از آنتی بوتیک ها باید از روز جراحی آغاز شود تا خطر عفونت کاهش یابد. آنتی بیوتیک انتخابی آموکسی سیلین است، زیرا پس از کاشت ایمپلنت های دندانی، پاتوژن هایی (عوامل بیماری زا) که پیوسته مشکلات پس از جراحی بوجود می آورند عبارتند از استرپتوکوک Streptococci، موجودات غیر هوازی گرم مثبت (دسته ای از باکتری ها که رنگ گرم به خود می گیرند) Gram-positive anaerobes، و موجودات غیر هوازی گرم منفی (دسته ای از باکتری ها که رنگ گرم را قبول نمی کنند) Gram-negative anaerobes. تنها در صورتی که بیمار هیچ گونه واکنش حساسیتی شدید به پنی سیلین نداشته باشد، کلیندامایسین، آزیترومایسین، کلاریترومایسین، و نسل اول سفالوسپورین ها (سفالکسین یا سفادروکسیل) نیز ممکن است استفاده شوند. علاوه بر پیشگیری با آنتی بیوتیک ها، استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین 12/0% نیز با کاهش نرخ شکست کاشت ایمپلنت های دندانی در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 از 5/13 تا 4/4%، در طول دوره پیگیری 36 ماهه، از خود مزایای مشهودی نشان داده اند.
• شکست ایمپلنت های دندانی در افراد مبتلا به دیابت، به مقدار چشمگیری بالاتر از افراد غیر مبتلا به دیابت بود، وقتی چندین ایمپلنت در کنار یکدیگر کار گذاشته می شوند. در این بیماران، هر چه تعداد ایمپلنت هایی که در کنار یکدیگر، و در یک منطقه بی دندان کاشته می شوند بیشتر باشد، احتمال شکست آنها نیز بیشتر خواهد بود، زیرا زخم پس از جراحی آنها بزرگ تر است.
• تحقیقات زیادی مؤید تأثیرات مخرب کشیدن سیگار روی اسئواینتگریشن هستند. ترکیب کشیدن سیگار و دیابت می توانند به مقدار زیادی خطر شکست ایمپلنت های دندانی را افزایش دهد. به همین دلیل، بیماران دیابتی که سیگار می کشند، قبل از کاشت ایمپلنت باید برنامه ترک سیگار خود را آغاز کنند.

نتیجه گیری

گرچه خطر شکست ایمپلنت های دندانی در بیماران دیابتی بالاتر است، مطالعات تجربی نشان داده اند که حداکثر کنترل قند خون، موجب بهبود میزان اسئواینتگریشن پس از کاشت ایمپلنت می شود. ثبات کنترل قند خون HbA1c در حدود 7%، و اقدامات پیشگیرانه در برابر عفونت می تواند موفقیت کاشت ایمپلنت های دندانی در بیماران دیابتی را از مقدار قابل قبول 85% تا 95% افزایش دهد.