درمان ریشه چیست؟

بسیاری افراد از هر گونه فرایند مربوط به درمان دندان هراس دارند. بعلاوه، زمانی که حرف از درمان ریشه می شود، این ترس افزایش می یابد. تأسف انگیز است که درمان ریشه ی دندان بین افراد وجهه ی خوبی ندارد و به عنوان درمانی دردناک شناخته شده است. با وجود ابداعاتی که در فناوری دندانپزشکی صورت گرفته است، بسیاری از نگرانی ها از بین رفته اند. چیزی که اکثر افراد نمی دانند این است که انواع مختلف درمان ریشه وجود دارند. وقتی دندانپزشک به شما می گوید که به درمان ریشه نیاز دارید باید با اندودنتیست مشورت کنید. درمان ریشه یکی از درمان های مؤثر و ضروری برای حفظ و ترمیم دندانی است که عفونی شده یا به شدت آسیب دیده است. در صورتی که این مشکل درمان نشود می تواند گسترش یابد و منجر به بروز حفره ی عمیق درون دندان، شکسته شدن آن، و غیره شود که می تواند درد شدیدی به همراه داشته باشد و در نهایت موجب از دست رفتن دندان شود.

اصطلاح “درمان کانال ریشه” یا root canal treatment برگرفته از پاکسازی درون ریشه ی دندان است. درمان توسط متخصص درمان ریشه (اندودنتیست) انجام می شود تا شرایط دندان بهبود پیدا کند. اندودنتیست بسته به شرایط دندان های هر بیمار، بهترین درمان را ارائه می دهد. انواع مختلف درمان ریشه برای درمان شرایط مختلف بیماران وجود دارند:

انواع درمان ریشه

انواع روش های درمان ریشه دندان (عصب کشی)

درمان اولیه ی ریشه با روش غیر جراحی

درمان اولیه برای از بین بردن عفونت یا التهاب درون دندان استفاده می شود. معمولاً درمان ریشه ی دندان طی مراحل زیر انجام می شود:

1. اندودنتیست منطقه ی درگیر را معاینه و بررسی می کند و تصویر رادیوگرافی با اشعه ی ایکس تهیه می کند. با اتمام معاینات، با تزریق دارو منطقه به صورت موضعی بی حس می شود.
2. “رابردم” روی دهان قرار داده می شود. رابردم ورقه ای پلاستیکی است که محیط اطراف جراحی دندان را ایزوله می کند و آن را پاکیزه نگه می دارد و مانع ورود بزاق دهان به منطقه ی جراحی می شود.
3. اندودنتیست با استفاده از دریل دندانپزشکی از روی تاج دندان حفره ای برای دسترسی به درون دندان ایجاد می کند و کار پاکسازی درون دندان را آغاز می کند. پالپ از درون حفره ی پالپ و کانال ریشه تخلیه می شود. پس از اتمام این مرحله حفره ی ضد عفونی شده شکل داده می شود تا برای پر کردن دندان جای کافی ایجاد شود.
4. ماده ای به نام “گاتا پرکا” درون حفره ریخته می شود و روکش موقت روی دندان قرار می گیرد تا در جلسه ی بعد روکش دائم روی دندان قرار گیرد و دندان برای همیشه سیل (مهر و موم) شود تا از دندان محافظت کند.

انواع روش های درمان ریشه دندان (عصب کشی)

درمان ثانویه یا درمان مجدد ریشه ی دندان

در صورتی که مرحله ی اول درمان به صورت اشتباه یا ضعیف انجام شود یا فرایند ضد عفونی کردن دندان نادرست باشد و مشکل حل نشود، انجام مرحله ی دوم درمان ضروری است. اصولاً به این معناست که کانال های تراشیده و شکل داده شده طی مرحله ی اول درمان به طور کامل درمان نشده اند یا طی درمان اولیه مشکل برخی از این کانال ها مورد توجه قرار نگرفته است، یا قرار دادن روکش یا هر ترمیم دیگری روی دندان با تأخیر صورت گرفته است و در نهایت موجب آلودگی بزاق شده است.

در صورتی که هریک از این مشکلات بروز پیدا کنند، باید درمان مجدد ریشه انجام شود. در طول این مرحله فرایندهای زیر انجام می شوند:

1. برای معاینه و بررسی دندان و لثه، حفره ی دندان مجدداً باز می شود. در اینجا اندودنتیست وجود عفونت، درمان ضعیف یا هر مشکل دیگری را بررسی می کند.
2. سپس موادی که در درمان اولیه ی ریشه ی دندان برای پر کردن کانال دندان درون حفره ی آن قرار داده شده است تخلیه می شود تا اندودنتیست به کانال های عفونی دسترسی داشته باشد. گاهی اوقات تنها نیاز است این کانال ها پاکسازی شوند.
3. بعد از پاکسازی کانال ها، اندودنتیست مجدداً آنها را پر می کند و به طور موقت سیل می کند. در صورت باریک یا مسدود بودن کانال های ریشه ها جراحی اندودانتیک ضروری خواهد بود. در فرایند جراحی اندودانتیک شکافی ایجاد می شود تا اجازه دهد بتوان انتهای دیگر ریشه را نیز سیل کرد.
4. پس از اتمام این فرایند نیاز است یک بار دیگر به دندانپزشک مراجعه کنید تا روکش جدیدی روی دندان قرار گیرد.

انواع روش های درمان ریشه دندان (عصب کشی)

اِپیکواِکتومی (apicoectomy)

“اِپیکو” به معنای نوک یا سر و “اِکتومی” به معنای برداشتن است. اِپیکواِکتومی فرایندی میکروسرجری (جراحی با استفاده از میکروسکوپ دندانپزشکی) است که در آن بافت عفونی و نوک ریشه ی دندان برداشته می شوند. در صورت شکست درمان ریشه، انجام این فرایند ضروری است.

انواع روش های درمان ریشه دندان (عصب کشی)

پالپوتومی (pulpotomy)

این فرایندی است که به طور کلی روی دندان های عفونی کودکان انجام می شود تا اعصاب و پالپ بیمار دندان از تاج دندان برداشته شوند. این فرایند با یک پوشش درمانی انجام می شود که روی دندان قرار داده می شود تا اعصاب ریشه ی دندان دست نخورده باقی بمانند.

انواع روش های درمان ریشه دندان (عصب کشی)

پالپکتومی (pulpectomy)

این فرایند نیز از جمله فرایندهای درمان ریشه در دندانپزشکی کودکان است و زمانی انجام می شود که نیاز است کل پالپ دندان حذف شود. در این نوع درمان، بافت بیمار پالپ کاملاً از درون ریشه و تاج دندان تخلیه می شود و پس از آن کانال ها پاکسازی و ضد عفونی می شوند. این فرایند نیز اساساً روی دندان های شیری انجام می شود.